Süre ve prim şartını sağlayıp yaşı bekleyen kıdem tazminatını alarak ayrılabilir

Posta Gazetesi – 28.06.2011

Soru: 5 Mayıs 1966 doğumluyum. İşe giriş tarihim 1 Ağustos 1982 dir. Askerden önce sigortalı oldum. 9800 prim gün sayım mevcut.
1- Askerliğimi borçlanarak ödersem emeklilik tarihimi etkiler mi?

2- Devlet bu kadar prim yatıranlara emeklilik aylığını fark olarak mı yatırıyor? Yoksa değişmiyor mu? 5500 günle emekli olan SGK lılar ile bir farkımızın olması gerekmiyor mu?

3- Prim yatırmazsam eşim ve çocuğum sağlık olanaklarından faydalanabilir mi?

4- Aynı işyerinde 24 yıldır çalışıyorum, ayrıldığım zaman emeklilik ikramiyesini alabiliyor muyum?

5- Ne zaman emekli olurum?

Levent ÇELİK/ İSTANBUL

Cevap: 1) Sigorta başlangıç tarihinden sonra yapılan askerlik sürelerinin borçlanılması sadece prim ödeme gün sayısını artırır. Emeklilik şartlarını değiştirmez. Priminiz yeterli olduğundan sigorta başlangıç tarihinizden önce yaptığınız askerliğinizi borçlanmanıza gerek yok.

2) Emekli aylığını prim ödeme gün sayısı ile üstünden prim ödenen kazanç tutarının ortalaması belirliyor. Prim ödeme gün sayısının fazla, prim ödenen kazanç tutarının yüksek olması emekli aylığı tutarını yükseltiyor. Ancak, taban aylık uygulaması nedeniyle, sigorta başlangıç tarihi ve prime esas kazanç tutarına göre değişmekle birlikte, 3600 gün prim ödeyenle 5000, 6000 gün prim ödeyeninde aynı tutarda aylık aldığı görülüyor. Bence de adil ve eşit olduğundan söz edilemez. Zaten tüm emeklilerin de feryadı bu noktadan kaynaklanıyor. Seçim meydanlarında tüm partiler, intibak yasası çıkartarak emekli aylıkları arasındaki adalesizliği gidereceklerini söylediğine göre, bu problemi Ülkede bilmeyen yok.

Ancak, ilk defa 1 Ekim 2008 den sonra sigortalı onlarda bu durum düzeltildi. Yeni uygulama sistemde uzun süre kalmayı teşvik ediyor. Sistemde ne kadar uzun kalınırsa ve ne kadar çok prim ödenirse emekli aylığı da o oranda fazla olacak.

3) Emekli olana kadar prim ödemezseniz sağlık yardımından yararlanamazsınız.Genel sağlık sigortasına kayıt yaptırıp, gelir durumunuza göre prim ödemeden veya aylık prim ödeyerek sağlık yardımı alabilirsiniz.

4) Süre ve prim şartını sağlayıp, emekli olmak için sadece aranan yaş şartının dolmasını beklediğiniz için, kıdem tazminatınızı alarak işinizden ayrılabilirsiniz.

5) 47 yaşınızı dolduracağınız 5 Mayıs 2013 tarihinde emekli olabilirsiniz.

Askerliğinizin 200 günü borçlanıp Mart 2012 de emekli olabilirsiniz

Soru: 3 Mart 1963 doğumluyum. Bağ- Kur başlangıç tarihim 9 Haziran 1987. 1840 gün. Sigorta başlangıç tarihim 25 Kasım 1997. Prim günüm 4327. Toplam 6167 günüm mevcut. 6 Temmuz 1983 ile 18 Mayıs 1985 tarihleri arasında askerliğimi yaptım. Askerliğimin ne kadarını ödemem gerekiyor? Ne zaman emekli olabilirim?

Sedat DEMİRTAŞ/ BURSA

Cevap: Sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınızdan, askerlik sürenizin 200 gününü borçlanmanız halinde, başlangıç tarihiniz 200 gün geri gider ve emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabi olursunuz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, borçlanmadan sonra prim ödemseniz de, 49 yaşınızı dolduracağınız 2 Mart 2012 tarihinde emekli olabilirsiniz. 

Prim yeterli ancak 54 yaşı da doldurmanız gerek

Soru: 1972 doğumluyum. İlk sigorta başlangıcım 29 Eylül 1988 dir.(stajyerlikten) Prim ödeme başlangıcım 1 Eylül 1994 olup,  toplam 6000 gün prim ödemem var. Buna göre ne zaman emekli olurum? Stajyerlik yıl olarak sayılır mı? Sayılmazsa, askerliğimi borçlanırsam bir kazancım olur mu?

Remzi EKER

Cevap: Staj sigortasında kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenmediğinden, emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Başlangıcınız uzun vadeli sigorta kollarına ilk defa prim ödenen 1 Eylül 1994 dür. Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden önce yapmışsanız 100 gününü borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 100 gün geri gider ve emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5675 gün prim ödeme ve 54 yaş şartlarına tabi olursunuz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, 2026 da 54 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.  Askerliğinizi başlangıç tarihinden sonra yapmışsanız borçlanmanıza gerek yok.  Bu takdir de 5750 gün prim ödeme ve 55 yaş şartlarına tabi olarak 55 yaşı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.

64 gün prim ödeyip 52 yaşı doldurmalısınız

Soru:1 Ocak 1990 tarihinden itibaren SSK lı olarak çalışmaya başladım. Bugüne kadar 5461 gün prim ödemem var. Bu şartlar altında ne zaman emekli olabilirim?

Murat KIRIKKANAT

Cevap: Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5525 gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarına tabisiniz. 64 gün daha prim ödeyerek 5461 gün olan prim ödemenizi 5225 güne tamamlayacağınız tarihte, 52 yaşınızı da dolduruyorsanız emekli olabilirsiniz. Doldurmuyorsanız, 52 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.

10 gün askerlik borçlanmasıyla bir yıl erken emekli olabilirsiniz

Soru:1 Ocak 1965 doğumluyum. Sigorta başlangıç tarihim 1 Aralık 1986 olup, hala aralıksız çalımlaya devam ediyorum. Ne zaman emekli  olabilirim?

Emre AKAR

Cevap: 25 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabi olarak, 50 yaşınızı dolduracağınız 1 Ocak 2015 tarihinde emekli olabilirsiniz. Şayet askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden önce yapmışsanız, 10 gününü borçlanmanız halinde, 49 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.

Kullanılmayan izin ücretlerinde zamanaşımı 5 yıldır

Soru: 4 yıl önce ayrıldığım işyerinde iki yıl izin kullanmamıştım. Kullanılmayan izin sürelerinin ücretinin alındığını yazınızdan okudum. İzin parlarımı şimdi talep alabilir miyim?

TEKİN

Cevap: İş akdinin sona ermesinde kullanılmayan izin sürelerinin ücretinin ödenmesinde zamanaşımı süresi 5 yıl olduğundan, izin ücretlerinizi eski işyerinden talep ederek alabilirsiniz.