Süper emeklilerin mağduriyeti intibak yasası’ yla giderilmeli

Posta Gazetesi – 23.10.2011

Soru: 1987 tarihinde ailece "süper emekli" olduk. Fakat dönemine göre yüklüce bir prim ödenmesine karşın, 1993 yıllında bu dönem sona erdi. Bu tür bir emekliliği seçip büyük bir ödeme yapan vatandaşla yapmayan vatandaş arasında bir fark olmaması bir adaletsizlik değil midir? Buna bir çözüm ya da düzeltme yapılacak mıdır?

Nemza SİNANOĞLU

Cevap: Çok haklısınız. 1987 de çıkartılan yasa ile, o günün parası ile ortalama 4 milyar liranın üstünde para ödeyenler süper emekli edildi. O tarihte bu para ile çoğu yerde bir daire alınabiliyordu. Süper emekli olmak için 1987 de bir daire parası ödeyenler, önce aldıkları aylığın üç katı kadar aylık almaya başladılar. Ancak, yasalarda sık sık yapılan değişikler sonucu aylıkları gittikçe eridi. Ve bugün mağdur duruma düştüler. Bırakın bugün üç kat tutarında aylık almayı, neredeyse en düşük aylığı alır duruma düştüler. Bu tam anlamıyla bir  haksızlık. Hazırlanan intibak yasasında süper emeklilerin de durumları göz ardı edilmemeli. Süper emeklilerin mağduriyeti giderilmeli. Türkiye gibi büyük bir Devlet, yüksek emekli aylığı ödeyeceğim diye elinden bir daire parası aldığı emeklisini mağdur etmez. Etmemeli de.

Davada açsanız staj sigortası başlangıç sayılmaz  

Soru: 1 Kasım 1988 tarihinde ticaret lisesine giderken SSK başlangıcım vardı. Bildiğim kadarıyla bu başlangıcım emekliliğe sayılmıyor. Bu konuda açılmış dava var mı? Dava açmamın faydası olur mu?

Ömer BELEK

Cevap: Staj ve çırak sigortasında, kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kolları olarak adlandırılan, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına prim ödenmediğinden, emeklilik işlemlerinde, sigorta başlangıcı olarak dikkate alınmaz.

Staj sigortasında kısa vadeli sigorta kollarına prim ödenerek, stajyerin hastalık, iş kazası ve meslek hastalığı riskleri güvence altına alınır. Staj sigortasında verilen sigorta sicil numarası ve sicil kartının emekli olana kadar kullanılması, sizde olduğu gibi yanılgılara yol açmaktadır.  Bu konu tamamen yasal olup, dava yoluyla hak kazanımı mümkün değil. Bu Staj sigortasının başlangıç sayılmasına ilişkin olarak verilmiş bir mahkeme kararı da bulunmuyor.

İşinden ayrılıp yaşın dolmasını evde bekleyen sağlık yardım alamaz

Soru: 20 yıllık bayan Devlet memuruyum. Yaşımı beklemeden emekli olmak istiyorum. Sağlık hizmetlerinden yararlanabilmem için prim ödemem gerekiyor mu? Toplu para alabilir miyim? ( yaşımı doldurmadan önce) 20 yıl Eylül 2011 de doldu.

S.GÜLMEZ

Cevap: Memurlukta 20 yıllık fiili hizmet süresini doldurmuş olduğunuzdan, isterseniz işinizden ayrılır, emekli olacağınız yaşın dolmasını evinizde oturarak bekleyebilirsiniz. Ancak bu durumda emekli aylığınız, 48 yaşınızı dolduracağınız tarihte bağlanır. Emekli ikramiyenizi de aynı tarihte alabilirsiniz. Emekli olana kadar sağlık yardımı alamazsınız. Sosyal güvencesi varsa, sağlık yardımını eşinizin üstünden alabilirsiniz. Bekârsanız veya eşinizin sosyal güvencesi yoksa, genel sağlık sigortasına kayıt olarak, gelir durumunuza göre prim ödemeden veya prim ödeyerek sağlık yardımı alabilirsiniz. Genel sağlık sigortasına ödenecek olan prim gelir durumunuza göre değişiyor. Aylık geliriniz;

-279 TL den azsa, prim ödemeden,

-279 TL ile 837 TL arasında ise, aylık 33.48 TL,

-837 TL ile 1.674 TL arasında ise, aylık 100.44 TL,

-1.674 TL den fazla ise, aylık 200.88 TL,

 genel sağlık sigortası primi ödeyerek sağlık yardımı alabilirsiniz.

Evde çalışan kadın nasıl sigortalı olur?

Soru: Annem alzeimer hastası olduğundan, evde bir yardımcı bayan çalıştıracağım. Kendimde bir SSK’lı çalışanım. Bu kişinin sigortasını nasıl yaptırabilirim. Gerekli bilginin verilmesini istirham ederim.

Erdinç AKGÜN

Cevap: Ev hizmetlerinde çalıştıracağınız yardımcı bayanı sigortalı yapmak için şu işlemleri yapmanız gerekiyor:
1) Bulunduğunuz yerdeki Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), il veya merkez müdürlüğünden alacağınız “işyeri bildirgesi”  ni doldurarak suretiyle eviniz için işyeri tescili yaptırıp, işyeri sicil numarası ve şifre alacaksınız.
2) İşyeri numarası aldığınız SGK’ nın il veya merkez müdürlüğüne, elektronik ortamda vereceğiniz “sigortalı işe giriş bildirgesi” ile, çalıştıracağınız bayan yardımcınızın işe başlayacağını bildireceksiniz.
3) Her ay, en geç ait olduğu ayı izleyen ayın 23 üncü günü mesai saati sonuna kadar elektronik ortamda, “aylık sigorta prim ve hizmet belgesi” ile çalışan bayanın çalışmasını SGK ya bildireceksiniz.

4) Tahakkuk eden primi, aylık prim ve hizmet bildirgesinin verildiği ay sonuna kadar ödeyeceksiniz.

4- Ev hizmetlerinde çalıştıracağınız bayana ödeyeceğiniz ücret, gelir vergisinden müstesna olduğu için, ücretten gelir vergisi kesintisi yapmayacak, dolayısıyla vergi ödemeyeceksiniz.

 

Hastanede ödediğiniz oda farkını SGK’dan alamazsınız

Soru: Sağlık sorunlarımdan dolayı üniversite hastanesinde tedavi gördüm. Tedavi süresince kendi isteğim doğrultusunda, özel oda da gecelik 75 TL ücret ödedim. Kendim Emekli Sandığından emekliyim. Karne sıram 1 nci sınıf. Öğrenmek istediğim, hastaneye yatırmış olduğum özel oda ücretlerini, Emekli Sandığına  başvurup ödememi geri alabilir miyim?

AHMET

Cevap: Hastanede yattığınız odanın parasını SGK üniversite hastanesine ödüyor. Sizin ödediğin oda parası değil, fark ücrettir. Elinizdeki faturaya baktığınızda, oda farkı olduğunu görürsünüz. Ödediğiniz oda farkını SGK’dan tahsil edemezsiniz.

Çalışırken kıdem tazminatı ödenmez ödenirse avans olarak dikkate alınır

Soru: Bir sitede 7 yıldır kaloriferci olarak çalışmaktayım. Yalnız çıkış olmadan 2009 ve 2010 yıllarına ait tazminatımı aldım. Yeni yönetim geriye dönük tazminatlarını da almış bulunmaktasın diyor. Yani geriye dönük tazminatım ölmüş mü olur? İşe 2004 yılında girdim. İşe ara vermeden yani ayrılmadan kesintisiz olarak hala çalışıyorum.

İdris AKSOY

Cevap: İşte çalışırken kıdem tazminatı ödemek gibi bir uygulama yok. Nihai yargı mercii olan Yargıtay, işte çalışırken kıdem tazminatı olarak yapılan ödemleri avans olarak dikkate almakta. Bu şu anlama geliyor: İleride işten ayrıldığınızda, tüm çalışma süreleriniz için en son aldığınız ücret dikkate alınarak kıdem tazminatı hesaplanacak. Ve 2009 ve 2010 yılları kıdem tazminatı olarak yapılan ödemeler, avans olarak hesaplanan tutardan düşülecek ve kalan tutar ödenecek.

Sonuç olarak, geçmiş yıllara ilişkin kıdem tazminatı hakkınız ölmez. İleride emekli olduğunuzda veya işveren haksız yere işten çıkarttığında, kıdem tazminatınızı alırsınız. Ödemezlerse mahkeme yoluyla alırsınız.