Bakıcılar için asgari sigorta ‘390 TL’ oldu

Soru: “Evde tek başıma yaşıyorum, eşim vefat etti, bana bakacak, günlük işlerde yardımcı olacak yabancı veya Türk çalışan çalıştırsam en az kaç TL sigorta öderim? Bir de yabancı için izin almam şart mı?”

CEVAP: İster yabancı isterse Türk çalışan olsun, evde çalışan birisi için ödemeniz gereken en düşük ücret doğal olarak asgari ücret olacaktır. Asgari ücret sene başında zamlandı ve brüt olarak 1.201 TL oldu. Evinizde çalıştıracağınız kişi için bu rakam üzerinden SGK’ya prim yatırmanız gerekiyor. Ancak bu noktada önemli bir ayrıntı, evde çalışanlar için ücretleri üzerinden gelir ve damga vergisi kesintisinin yapılmamasıdır. Bu önemli bir avantaj olmakla beraber, bu kesintilerin yapılmaması sebebiyle çalışana asgari geçim indirimi de ödenmemektedir.

2015 yılının ilk altı aylık dönemi için brüt asgari ücret olan 1.201 TL üzerinden yüzde 14 (168 TL) sigorta primi ve yüzde 1 (12 TL) işsizlik sigortası primi kesilerek evde çalışana net olarak 1.021 TL ödeme yapılması gerekir. Diğer yandan çalışana bu kadar ödeme yapılmakla beraber, işveren olan ev sahibinin ödeyeceği prim payı da yüzde 20.5 olacağı için, işsizlik sigortası işveren payıyla (yüzde 2) beraber toplamda işçi ve işveren sigorta primleri toplamı olarak 414.5 TL’nin SGK’ya ödenmesi gerekir. Buna bir de işsizlik sigortası primleri işçi ve işveren payları toplamı 36 TL eklenince toplamda ödenmesi gereken prim tutarı, asgari ücretli ev çalışanı için 450 TL olacaktır.

Teşvik alın

Hemen ifade etmekte fayda var, eğer primlerinizi düzenli öder, gerekli belgeleri zamanında SGK’ya verirseniz yüzde 5 prim teşvikinden yararlanabilirsiniz. Böylece yaklaşık 60 TL primden tasarruf eder ve sonuçta 390 TL ödersiniz. Bu teşvikle beraber, bir teşvik daha var ki, oldukça önemli. Eğer evde çalıştıracağınız kişi işe aldığınız tarihten önceki altı ayda işsizse, daha doğrusu son altı ay adına hiç sigorta primi ödenmemişse, yukarıda belirttiğimiz sigorta primi işveren payının tamamı İşsizlik Sigortası Fonundan 24 ay boyunca karşılanır. Bu da sizin için yaklaşık 246 TL daha az prim ödemeniz anlamına gelir.

Yabancıya izin şart

Evinizde yabancı birisini çalıştırmak istiyorsanız ancak iki koşuldan birine sahipseniz size yabancı çalıştırma izni verilir. Birincisi evinizde bakım yaşında olacak küçük çocuğunuzun olması veya yaşlı veya hasta bakımı ihtiyacınızın bulunması.

İkinci koşula sahipseniz izin alabilmek için ön koşul olan sağlık kurulu raporunuzun olmasıdır. Bu rapor evde bakıma muhtaç yaşlı veya hasta olduğunu kanıtlayacaktır. Raporunuz yoksa yabancı çalıştırma izni alamazsınız.

Çalışanların göz sağlığına kim bakacak?

Soru: Ofis içerisinde bilgisayar başında bütün gün çalışıyorum. İşverenin bizlere göz muayenesi yaptırması gerekmiyor mu?

Cevap: Ekranlı araçlarla çalışan operatörlere; çalışmaya başlamadan önce, yapılan risk değerlendirmesi sonuçlarına göre işyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla, ekranlı araçlarla çalışmadan kaynaklanabilecek görme zorlukları yaşandığında, göz muayeneleri yapılması gerekmektedir. Dolayısıyla işe girişte ve işyeri hekiminin risk değerlendirmesinde belirttiği aralıklarla “Esas işi ekranlı araçlarla çalışmak olan ve normal çalışmasının önemli bir bölümünde ekranlı araç kullanan kişilere” yani bilgisayar başında çalışanlara periyodik göz muayenesi yapılması gerekmektedir.

Periyodik muayene

Ekranlı araçlarla çalışacak kişilere işe girişte göz muayenesi yapılması ve bu muayenenin işyeri hekiminin uygun gördüğü aralıklarla ve çalışanın herhangi bir göz şikâyeti olduğunda yenilenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla periyodik göz muayenesi sonucunda göz rahatsızlıklarının tespit edilmesi halinde işyerinde kullanılan ekranlı araçların gözden geçirilmesi ve gerekirse koruyucu ek tedbirlerin alınması gerekmektedir.

İyi konumlandır

Ekranlı araçlarla çalışmada ışığın geliş yönü, ekranlı araçları kullanan kişilerin ergonomik durumları ve ekranlı araçların kalitesi göz rahatsızlıklarının ortaya çıkmasında etkili faktörlerdir. Bu nedenle göz muayenesi sonucuna bakılmaksızın ekranlı araçlarla çalışan kişilerin bu hususlara dikkat etmesi ve işverenlerini de uyarması gerekmektedir.

Bahsedilen yönetmelik ve kanun hükümleri doğrultusunda ekranlı araçlarla çalışan kişilere işe girişte ve işyeri hekiminin belirlediği aralıklarla periyodik göz muayenesi yapılmaması halinde bu yükümlülüğün yerine getirilmediği her bir çalışan için 2015 yılı için 1.233 TL idari para cezası ile karşılaşılması söz konusu olacaktır.

Milliyet Gazetesi – 20.02.2015