Kendi işyerinin sahibi aynı zamanda SSK’lı olabilir mi?

Kendi şirketinde SSK’lı olma konusunda son dönemde sorular geliyor. Bu konuda iki ayrı dönem söz konusu. 1 Ekim 2008 öncesinde kişi çalıştığı şirketin ortağı veya sahibi olursa SSK’lı olarak prim ödemeye devam edebiliyordu. Normalde şirket sahibi ve bazı şirketlerin ortaklarının Bağ-Kur’lu olması zorunluluğu bulunuyor. Ancak, SSK’lı olduğu şirketin ortağı veya sahibi olanlar için Bağ-Kur sigortalısı olma zorunluluğu hemen başlamıyordu ve askıda kalıyordu. Kişi adına SSK’lı olarak prim ödenmeye devam edildiği müddetçe Bağ-Kur sigortalılığı devreye girmiyordu. Dolayısıyla şirket sahibi veya ortağı olması dolayısıyla bu durumdaki kişilere prim borcu çıkmıyordu.

2008’de durum değişti

1 Ekim 2008 sonrasında ise durum değişti. Bu tarihten sonra çalıştığı şirketin ortağı veya sahibi olan kişiler kendi şirketlerinde SSK’lı olarak gösterilemiyorlar. Şirket sahibi veya ortağı oldukları gün itibarıyla Bağ-Kur’a prim ödemeleri zorunluluğu başlıyor ve SSK’lıklarının sonlanması gerekiyor.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca kendi şirketinde SSK’lı olarak gösterilmek mümkün değil. Ancak, bu tarihten önce kendi şirketinde SSK’lı olarak gösterilenler için kazanılmış haklar korunuyor. Yani 1 Ekim 2008 öncesinde kendi şirketinde SSK’lı olarak çalışan kişiler bu tarihten sonra da SSK’lı olarak gösterilmeye devam edebiliyor. Buradaki tek şart, prim ödemenin hiçbir şekilde kesintiye uğramaması. Eğer bir ay prim ödenmezse, kişi kendi şirketinde SSK’lı olarak gösterilme hakkını kaybetmiş oluyor ve bir daha SSK’lı olarak gösterilemiyor. Ancak prim ödemesinde herhangi bir kesinti olmaz ise kendi şirketinde SSK’lı olarak gösterilmeye devam edebiliyor.

Emeklilikle iyi imkânlar

1 Ekim 2008 tarihinden sonra şirket sahibi veya ortağı olanlar kendi şirketlerinden SSK’lı olarak gösterilemiyorlar. Bu kişilerin 4/b’li olması zorunluluğu bulunuyor. 4/b’lilik kontrolleri çok kolay yapılabildiği için bu kişiler eğer 4/b’li olarak bildirilmezler ve SGK bu durumu tespit ederse kendilerine prim borcu çıkacağı gibi kendi şirketlerinden SSK’lı olarak gösterildikleri tespit edildiğinde bu sigortalılıkları da iptal edilecektir. Çünkü, burada açıkça kanuna karşı bir hile durumu söz konusu.

Kendi şirketinde SSK’lı olarak gösterilmenin avantajı, emeklilikte daha iyi imkanlar sunan SSK’lı statüde emekli olmaktır. 1 Ekim 2008 sonrasında sosyal güvenlikte kurumlar birleşti. Fakat sigortalılık statüleri arasında halen devam eden farklılıklar bulunuyor. Bu nedenle SSK’lı olarak emekli olmanın avantajlarından yararlanabilmek için kendi şirketinde SSK’lı olmak tercih ediliyor.

Örneğin, 1 Ekim 2008 sonrasında ilk kez sigortalı olan bir kişi 4/a’lıysa yani SSK’lıysa 7 bin 200 günle emekli olabiliyorken, 4/b’li yani Bağ-Kur’luysa 9 bin günle emekli olabiliyor. Diğer yandan, Bağ-Kur’luların emekli aylıkları da SSK’lılara göre daha düşük. 2014 yılının ikinci altı ayı itibarıyla SSK’dan en düşük emekli aylığı 1.010 TL olarak ödeniyor. Tarım SSK’lısı olarak emekli olan bir kişi ise 911 TL emekli aylığı alabiliyor. Bağ-Kur’dan ödenen en düşük emekli aylığı ise 819 TL. Tarım Bağ-Kur’lusuna da 611 TL emekli aylığı bağlanıyor. Yani SSK’lı ile Bağ-Kur’lu arasında ortalama 200 TL’lik bir fark söz konusu. İşte bu fark nedeniyle kendi şirketinde SSK’lı olmanın avantajı söz konusu. Emekliliklerinde daha yüksek aylık alabilmek için şirket sahiplerinin ve ortaklarının çok büyük bir kısmı kendi şirketlerinde SSK’lı olarak gösteriliyorlar.

Online kontrol başlatıldı…

SGK 1 Ekim 2008 sonrasında kendi şirketinden SSK’lı olarak gösterilmek yasaklandıktan sonra bu konuda kapsamlı bir denetim gerçekleştirememişti. Fakat 12 Kasım tarihinden itibaren bu konu ile ilgili on-line kontroller gerçek kişiler için başlatıldı.

Şu an itibarıyla Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan yalnızca gerçek kişilere ilişkin veriler değerlendiriliyor. Tüzel kişiler ve şirket ortakları için de bu sistem kullanılmaya başlandığında kontrolün kapsamı genişleyecek. Bu nedenle 1 Ekim 2008 sonrası çalıştığı şirkete ortak olanlar veya şirketin sahibi haline gelenler halen SSK’lı ise bu duruma son vermeleri gerekiyor. Aksi taktirde hem sigortalıkları iptal edilebilecek, hem de kendilerine prim borcu çıkartılabilecektir.

Milliyet Gazetesi – 25.11.2014