Taşeron işçisinin ücretini asıl işveren takip edecek

Eylül ayında yürürlüğe giren Torba Yasa’ya göre devlet kendisi bir işveren olarak, her durumda, çalışan taşeron işçisinin kıdem tazminatını kendisi ödeyecek. Devlete ait işyerlerinde çalışan işçiler bundan böyle ‘tazminatım kalır mı?’ endişesi taşımayacak.

Ancak kıdem tazminatı sadece kamuda garanti. Özel sektör işverenlerinin ‘müteselsil sorumlulukları’ devam ediyor. Özel sektörde iş alan taşeron işveren, işçisinin kıdem tazminatını ödemezse, ancak mahkeme kararıyla asıl işverenden tazminat istenecek.

Torba Yasa diğer maddelerde taşeron çalışanlar açısından kamu – özel ayrımı yapmadı. Ücret, yıllık ücretli izin konularında asıl işveren sorumluluk üstlenecek. Asıl işverenler, alt işverenlerin ücret ödemelerini ayra bir kontrol edecek. 

Bugüne kadar, ücretlerin ödendiğini gösteren tek bir makbuz veya banka hesap hareketine bakan asıl işverenler, bundan sonra detaylı bir ücret kontrolü yapacak.

Mesaiyi de takip edecekler

Asıl işveren, taşeron işçilerinin tüm ödemelerini detaylı olarak takip edecek. Çalışan hakları bakımından olumlu olan bu işlem asıl işverenlerin yüklerini artıracak. 

Asıl işverenler, insan kaynakları birimindeki çalışan sayısını artırmalı. Bordroların imzalı olup olmadığını, fazla mesai bölümlerinin düzenlenip düzenlenmediğini gözden geçirmeli. Ayrıca, genel tatil, bayram ücretlerinin verildiğini de incelenmeli. Bir işçi alacağı doğduğu zaman asıl işveren olarak bu eksik ödemeleri hemen yapmalı. Kontroller, alt işveren işçilerinin talebi üzerine de yapılabilecek.

Ücretler hakedişten kesilecek

Taşeron işçilerin ücret ya da fazla mesaileri zamanında ödenmiyorsa, işi veren asıl işveren, taşeron işverenin hakedişinden kesinti yaparak ücret ödemelerini yapabilecek. Mahkemeye gerek kalmaksızın ödemeler işçiye hak ettiği işgünlerinden yapılacak. Alt işveren çalıştırmak isteyen işverenler, artık bir kere değil iki kere düşünecek.

Yıllık izin kontrol yetkisi

Alt işverenin işçilere yıllık izin kullandırdığını da asıl işveren kontrol edecek. Yıllık izin defterleri aylık olarak kontrol edilecek. Yıllık izinde ön koşul, 12 aylık sürenin tamamlanması. Genellikle taşeron işçileri 10, 11 ay çalıştırıldığı için hiçbir zaman ücretli izin alamıyor. Bundan böyle işçinin çalışma süresi, taşerondaki çalışma süresine göre değil, asıl işverenin işyerlerindeki kıdeme göre hesap edilecek. İşçi, farklı taşeronlarda, farklı sürelerle çalışmış olsa bile, bütün bu çalışmalarını asıl işverenin işyerinde gerçekleştirmişse yıllık izin hesap edilirken, çalışılan tüm süreler birleştirilecek ve bunun karşılığı olan izin işçiye verilecek.

Eğer alt işveren çalışanına bu birleştirilmiş süreler üzerinden yıllık iznini kullandırmıyorsa, burada asıl işveren de sorumlu olacak.

İhale Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapan Yönetmelikle, kamu kurumları da yukarıda sıraladığımız asıl işveren yükümlülüklerini yerine getirecek.

Asıl işverenler iyi düşünsün

Her 10 çalışandan sadece birisi kıdem tazminatı alıyor, 10 taşeron çalışanından sadece üçü yıllık izin kullanıyor. Taşeron işçilere işverenleri haklarını vermiyor, işçilik maliyetlerini düşürerek iş yapmaya çalışıyorlar. Sonuçta kaybeden çalışan oluyor.

Torba Yasa’daki düzenlemeler son derece önemli. Hakların istismarının önüne geçilmeye çalışılıyor. Ancak neredeyse bütün sorumluluklar asıl işverene geçiyor. Taşeron olan işverenlere bir anlamda gün doğuyor. Aslında yasanın bu noktada taşeronluk sistemini tekrar gözden geçirmesi ve kimlerin taşeron olabileceğini dikkatle tespit etmesi gerekirdi.

Asıl işverenler işçi kadrolarını tekrar gözden geçirsinler, gerçekten taşeron işçisine ihtiyaçları varsa, özellikle denetimlerde sorun yaşamak istemiyor, başkasının işçilerini takip etmek istemiyorlarsa, bu işçileri kendi kadrolarına dahil etsinler.

Milliyet Gazetesi – 27.10.2014