Şirket hissesi devrinde vergi sürprizi

|Hürriyet Gazetesi| |23.09.2010|

LİMİTED ya da anonim şirket ortakları, hisselerini devir ettiklerinde “vergi sürprizi” ile karşılaşabilirler. Duruma göre bu, birden fazla vergi sürprizi de olabilir.
 

Aman dikkat!..

ANONİM ŞİRKET ORTAĞI
1- Hisse Senedi Bastırılmamışsa: Anonim şirket ortağı, hissesini kaç yıl sonra ve kime satarsa satsın, bundan doğan kazanç “Değer artışı kazancı” olarak, gelir vergisine tabi (GVK Mükerrer Md.80/4).
Vergilendirme sırasında, iktisap (edinme) bedeli, hisselerin elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere, Türkiye İstatistik Kurumu’nca belirlenen TEFE (1.1.2006 tarihinden itibaren ÜFE) endeksindeki artış oranında artırılarak tespit ediliyor.
Endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının % 10 veya üzerinde olması gerekiyor (GVK Mükerrer Md. 81/son).
Elde edilen kazancın, 2009’da 7 bin 600, 2010’da ise 7 bin 700 lirası gelir vergisinden müstesna oluyor. Aşan kısım da gelir vergisine tabi tutuluyor (GVK Mükerrer Md.80).
2- Hisse Senedi Bastırılmışsa: Olay değişiyor. İki yıldan fazla süre ile elde tutulan hisse senetlerinin, elden çıkartılmasından doğan kazanç, tutarı ne olursa olsun, gelir vergisine tabi değil (GVK Mük.Md. 80/1). Örneğin, Abdi Bey Amca, 25 Temmuz 2008’da 250 bin TL’ye edindiği hisse senedini, 3 Ağustos 2010’da 900 bin TL’ye satmışsa, aradaki 650 bin TL kazanç nedeniyle, beyanname vermeyecek ve hiç vergi ödemeyecek. Aynı hisse senedi 2009’da edinilmiş olsaydı, 2010’da satışından doğan kazanç gelir vergisine tabi olacaktı.
3- İlmühaber Bastırılması: İlmühaberler de hisse senedi olarak kabul ediliyor (Bkz. Türk Ticaret Kanunu Md. 411 ve 232 No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği).
Bu nedenle, ilmühaberlerin elden çıkartılması da hisse senetlerinin elden çıkartılması gibi değerlendiriliyor.
4- Borsa Kazançları: Gerçek kişilerin, hisse senedi satış kazancı, tutarı ne olursa olsun süre sınırlaması da olmaksızın, yani bir ay sonra elden çıkarılsa dahi gelir vergisine de stopaja da tabi değil.

LİMİTED ŞİRKET
Limited şirketlerde, hisse senedi ya da ilmühaber çıkartılamadığı için, şirket hissesi ne zaman satılırsa satılsın, bundan doğan kazanç “değer artışı kazancı” olarak gelir vergisine tabi tutuluyor (GVK Mük. Md. 80/4). Kazancın hesaplanmasında, hissenin iktisap (edinme) bedeli, (hisse senedi ya da ilmühaber bastırılmamış A.Ş. hisselerinde olduğu gibi) endekslemeye tabi tutuluyor ve aynı istisna uygulanıyor.
Bu arada, ilginç bir yasa ve uygulama; limited şirketlerde, çoğunluk hisseye örneğin yüzde 99 hisseye sahip olan ortak, diğer ortağın yazılı onayı olmadan, hissesini ya da hissesinin bir kısmını, eşine ve çocuğuna dahi satamıyor.

KDV VAR MI YOK MU?
1- Hisse Senedi Satışı
KDV Yasası’na göre, hisse senedi satış işlemi KDV’ye tabi değil. İncelendiğinde de fark edileceği gibi, KDV Kanunu’nun 17/4-g maddesinde, “hisse senedi” satışlarının, KDV’den müstesna olduğu açıkça belirtiliyor. Geçici ilmühaber ile yapılan satışlar da hisse senedi olarak kabul ediliyor.
2- Hisse Senedi ya da İlmühaber Bastırılmamışsa
İştirak hissesinin satışı; anonim ya da limited şirketlerin, eshamlı (sermayesi paylara bölünmüş) şirketlerin komanditer ortaklarına ait ortaklık payları, iş ortaklıkları ya da adi ortaklıklara iştiraki olması fark etmez. İştirak edilen anonim şirketin, hisse senedi ya da ilmühaberi bastırılmamışsa, edinme tarihinden itibaren iki yıl içinde satılan hisse, yüzde 18 KDV’ye tabi. Limited şirket ya da başka bir şirkete ait iştirakin, edinme tarihinden itibaren iki yıl içinde elden çıkartılması yine yüzde 18 KDV’ye tabi (KDVK md. 17/4-r).

Hisse senedi olmadığı durumlarda devir

DÜNKÜ yazımızda, hisse senedi ya da geçici ilmühaberin olmadığı durumlarda, hisse satışının imzaları noter tarafından tasdik edilmiş devir sözleşmesi ile yapılabileceği ve yönetim kurulu kararı ile diğer boyutuna ilişkin Sanayi ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü Genelgesine yer vermiştik.
Bir kısmı hukukçu olan okurlarımız, ısrarla sordukları bu genelgenin tam metnine www.hurriyet.com.tr‘den ulaşabilirler.