Vergi ve sigorta affı kime ne getiriyor, ne götürüyor

|Hürriyet Gazetesi| |14.02.2011|

CUMHURİYET tarihinin en kapsamlı af yasası diye ifade edilen ve adı bile 612 kelimeden oluşan “Torba Yasa” Meclis’te kabul edildi.

Yasanın 3-5 gün içinde Cumhurbaşkanlığı’na gönderilmesi ve şubat sonu ya da mart başı itibariyle Cumhurbaşkanı’nca imzalandıktan sonra, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Son derece kapsamlı olması, birbiriyle bağlantısı olmayan çok sayıda yasa ve 96 maddeden oluşan yeni düzenlemelerin ilave edilmesi nedeniyle, bu yasaya “Çuval Yasa”ya da “Çorba Yasa” benzetmesi yapanlar da var.
6108 sayılı Torba Yasa ile yapılan en önemli düzenleme, faiziyle birlikte tutarı 110 milyar lirayı bulan “Vergi ve Sigorta Primi” affı ile ilgili.
Hafta sonuna kadar devam edecek olan bu yazı dizimizde, vergi, SSK ve Bağ-Kur prim borçlarına getirilen ödeme kolaylığı başta olmak üzere, Torba Yasa ile yapılan önemli düzenlemeleri açıklayacağız.
Torba Yasa’da neredeyse herkesi ilgilendiren çok önemli avantajlar da var. O nedenle, yazı dizimizi dikkatle takip ederek, farkında olmadığınız çok sayıda avantajı öğrenebilirsiniz. 

A. ÖDEME KOLAYLIĞI SAĞLANAN ALACAKLAR
· Vergiler / Vergi Cezaları
· Gümrük Vergileri ve İdari Para Cezaları 
· Sosyal Güvenlik Primleri (SSK, Bağ-Kur) ve İdari Para Cezaları
· TEDAŞ’ın elektrik alacakları 
· OSB’nin elektrik, su, doğalgaz alacakları ile yönetim aidatları alacakları
· İl özel idarelerinin çeşitli harç ve katılma payı gibi bazı alacakları
· Belediyelerin (Emlak Vergisi, Çevre Temizlik, İlan ve Reklam Vergisi gibi) vergi alacakları, tarifeden doğan ücret ve su alacakları
· TOBB ve bağlı odalarının oda aidatı alacakları
· YURT-KUR’un öğrenim kredisi alacakları
· TRT’nin elektrik payı ve bandrol ücretlerinden kaynaklı alacakları
· KOSGEB’in desteklerden kaynaklanan alacakları
· Ecrimisiller, KKDF, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) alacakları,
· Trafik para cezası, askerlik para cezaları, nüfus para cezaları vs.
gibi çok sayıda alacakları kapsıyor.

B. KAPSAMA GİREN  ALACAKLARIN DÖNEMİ
· 31 Aralık 2010 tarihine (Sigortada Kasım 2010 ve önceki aylara) ilişkin alacaklar
· 31 Aralık 2010’a kadar verilmesi gereken beyannameler; Veraset ve İntikal V., KDV/Muhtasar/Damga/Harç vd.
· 31 Aralık 2010’dan önce tahakkuk eden Emlak, MTV, Çevre Temizlik Vergileri,
· 31 Aralık 2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları,
· 2010 yılına ilişkin olarak 31 Aralık 2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları Kanun kapsamındadır. 

C. VERGİLERLE İLGİLİ  KOLAYLIKLAR VE FIRSATLAR 

· Kesinleşmiş alacakların 36 aya kadar ödeme vadesine bağlanması. 
· İhtilaflı alacakların büyük bir kısmının silinmesi ve 36 aya kadar vade yapılması.
· Kanundan önce başlamış inceleme ve tarhiyat işlemlerine de Kanundan yararlanma imkanı
· Matrah ve vergi artırımı yoluyla 2006-2009 yılları için vergi incelemesinden kurtulma
· Stok beyanı ve kayıtların düzeltilmesi
· Kasadaki nakit fazlasına ve ortaklardan alacaklara af 
· Pişmanlık

Taksitli ödemeyi aksatan ne olacak
TORBA Kanun’a göre ödenmesi gereken taksitlerden BİR TAKVİM YILINDA (yani 1 Ocak-31Aralık döneminde) ödenmesi gereken ikiden fazla taksitin zamanında ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, kesinleşmiş amme alacaklarının bu Kanun kapsamında ödenmesi hakkı ödenmemiş kısım itibariyle kaybedilecek.
Bir takvim yılında aksatılan taksit sayısı iki veya daha az ise, bu Kanun kapsamında kalınmaya devam edilecek. Ancak aksatılan taksit veya taksitler en geç son taksiti izleyen ayın sonuna kadar gecikme zammı ile birlikte ödenmek zorundadır.
Aksama durumu her bir alacaklı idare açısından ayrı ayrı dikkate alınacak.

Başvuru zamanı ve ödeme nasıl olacak
· Başvuru Zamanı: Kanunun YAYIMLANDIĞI TARİHİ İZLEYEN İKİNCİ AYIN SONUNA KADAR alacaklı idareye başvuruda bulunulması gerekiyor.
· Ödeme: İlk taksit yayımı izleyen üçüncü ayda, SGK’da ise dördüncü ayda ödenecek. 
· Taksit seçenekleri ve faizler: Ödemelerin taksitle yapılması da mümkün. Bu durumda, yıllık olarak yüzde 5 civarında faiz uygulanacak. Anapara ve düşük oranlı (yaniTEFE/ÜFE’ye göre) hesaplanan faiz toplamı dondurulacak. Dondurulan bu tutar taksitle,yıllık yüzde 5 faiz ile ödenebilecek. Taksitle ödeme yolunu seçenlerin taksit sayısına göre,uygulanacak katsayı tabloda gösterilmiştir.

Taksitlendirme ile haciz kalkar mı
TECİL ve terkin eski borçların yapılandırılmasında, kalan borçtan anaparaya isabet eden kısım belirlenecek. Bu tutar yapılandırmadan yararlandırılacak.
Vergi ya da sigorta primi affından yararlanmak için başvurunlar, borçlarını örneğin 36 ay taksitle ödemek için dilekçe verdiklerinde, bunlar hakkında uygulanmış olan hacizler kaldırılmayacak.
Ödeme yapıldıkça, yapılan ödemeye isabet eden oranda hacizlerin kaldırılması ve alınan teminatların iadesi söz konusu olacak.

110 milyar lirayı buluyor
TORBA Yasa kapsamında yeniden yapılandırılacak alacaklar 2010 yılı sonu itibariyle,yaklaşık 110 milyar lirayı buluyor. Bu nedenle, devlet için de ciddi bir gelir kaynağı olacak.
Ana paraya dokunmayan ancak faizler ile gecikme zammı ve cezalara “kısmi af” getirip, 36 aya kadar vade yapmak suretiyle “ödeme kolaylığı” sağlayan düzenlemenin, temel esasları aşağıdaki gibi.
1. Kesinleşmiş Vergi Borçları ve SSK, Bağ-Kur prim borçlarında, anaparaya af yok.
2. Faiz ve gecikme zammına kısmi af var. Faiz ve gecikme zamları silinecek. TEFE ve ÜFE oranına göre yeniden hesaplanacak.
Burada sözü edilen TEFE; 31.12.2004 tarihine kadar olan Toptan Eşya Fiyat Endeksini,ÜFE ise 1.1.2005 tarihinden itibaren Üretici Fiyatları Endeksini ifade etmektedir.Hesaplamalarda esas alınacak ilk aya ilişkin TEFE/ÜFE aylık değişim oranı, alacağın vadesinin rastladığı ay için açıklanmış olan oran olacak.
TÜFE/ÜFE aylık değişim oranları vergi dairesi ve sosyal güvenlik kurumunda var ancak arzu edenler “www.tuik.gov.tr” internet adresinden de temin edebilirler. 
Buradaki indirim, yıllara göre değişiyor. 2/3’den başlayıp 7/8’i hatta 12/13’ü bulabilen faiz affı, değişik yıllara göre tabloda gösterilmiştir.

Pişmanlık ya da indirimli ödemeye kolaylık olacak
VERGİ Usul Kanunu’nun 371. maddesine göre verilen beyannamelerde, 6108 sayılı TorbaYasa’nın yayımlandığı tarih itibariyle tahakkuk eden ve henüz 15 günlük ödeme süresi geçmemiş olan alacaklarda “pişmanlık zammı” yerine TEFE/ÜFE’ye göre hesaplanan faiz alınacak.
Aynı şekilde Vergi Usul Kanunu’nun 376. maddesine göre “cezada indirim” talebinde bulunan ve yasanın yayımlandığı tarih itibariyle dava açma süresi geçmiş olan fakat henüz ödeme süresi geçmemiş bulunan alacaklar da Torba Yasa ile tanınan avantajlardan yararlanacaklar.
İkmalen, re’sen veya idarece tarh edilmiş olan ve Torba Yasa’nın yayım tarihi itibariyle ödeme süresi geçmemiş bulunan alacaklarda da; vergi cezasının tamamı kaldırılacak,faizler de TEFE/ÜFE’ye göre hesaplanacak.

2010 geçici vergileri ödenmeyecek
2010 yılında tahakkuk eden ancak torba Yasa’nın yayımlandığı tarihe kadar ödenmemiş olan geçici vergilerde; 
· Geçici vergilerin asıllarının ödemesi gerekmiyor.
· Geçici vergi asıllarının ödenmemesi için, 2010 yılı ile ilgili olarak verilecek gelir/kurumlar beyannameleri üzerinden tahakkuk edecek gelir ve kurumlar vergilerinin ödemesi gerekiyor.
· Birikmiş faizlerde TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak.