Günlük evler, kayak hocaları ve valeler

|Hürriyet Gazetesi| |09.04.2011|

BU üçünün birbiriyle ilişkisi ya da ortak noktası ne olabilir?

İlişkisi pek yok ama ortak noktası var.
Üçü de kayıt dışı çalışıyorlar..

GÜNLÜK KİRALIK EVLER

Okurlarımızdan Selçuk Büyükşahin’in ilginç bir tespiti var. Birlikte okuyalım; 
“İstanbul’da, şehir merkezinin biraz dışındaki bazı çok katlı binalarda, dayalı döşeli, giriş katta özellikle 1+1evler, günlük olarak kiraya veriliyor. 
Google’da “günlük kiralık evler” yazarak arama yaptığınızda, çok sayıda alan görebiliyorsunuz. Fiyatı, evin özelliğine göre 50-150 TL arasında değişiyor. Bazı ilanlarda, kimlik bilgilerinin üçüncü şahıslara (!) kesinlikle verilmeyeceği notu da yer alıyor. Kaçamak yapanlar için de bulunmaz fırsat. Kontrat yok. Kira peşin, kiraya veren dahil, herkes memnun.
Olayın vergisel boyutu ise neredeyse tamamen kayıt dışı!
Bütünüyle kayıtlı çalışanlar ise istisna denilecek kadar az.”
Bu kadar ayrıntılı bildiğine göre, belli ki Selçuk Bey’de günlük ev müdavimlerinden…

KAYAK HOCALARI

Hürriyet okurlarından Metin Demir’in de kayak hocaları ve valeler hakkında ilginç tespitleri var. Birlikte okuyalım;
“Birkaç hafta önce, kayak hocalarından ders aldık. Hoca bulmak o kadar zor ki… Bir hafta önceden otelde rezervasyon yaptırırsanız ders alabiliyorsunuz. Fiyatına gelince; bir kişi saatlik 130 TL, iki kişi 150, dört kişi 200 TL. Biz tek kişi ders aldık. Ödemeyi elden peşin yaptık çünkü kredi kartı kabul edilmiyor. Fiş veya fatura da yok. Bu kayıt dışılık herkesin gözünün önünde devam edip gidiyor…
Bir de İstanbul’da sahil şeridindeki lokantalar ve eğlence mekanları var. Hafta sonu otopark görevlisine 20 TL veriyoruz, beyefendi “Olmaz 30 TL vereceksin” diyor. Bazı eğlence mekanlarında 50 TL’den aşağı kabul etmiyorlar. Fiş istediğinizde bir dayak yemediğiniz kalıyor. Bu kayıt dışılık da herkesin gözünün önünde devam edip gidiyor.”

FOTOĞRAFÇILAR

Yukarıdaki örnekler; kaçamak yapanlar, kayağa gidenler, lüks mekanlarda yemek yiyen ya da eğlenenlerle ilgili…
Bir de Türkiye genelinde yıllardır kayıt dışı devam edip giden bir olay var.
Otellerde, düğün salonlarında, kokteyl ya da özel toplantılarda, eğlence mekanlarında fotoğrafçılar var.Fotoğraf başına 5-10 lira, bazı mekanlarda 20 lira alıyorlar. Haberli ya da habersiz çektikleri fotoğrafları masanıza getiriyorlar. Masadakiler arasında “Ben ödeyeyim, yok olmaz ben ödeyeceğim” yarışıyla 50-100 TL bazen 150-200 TL nakit olarak ödeniyor. Fişe gelince, yok öyle bir şey!
Herhalde bu satırları okurken, ailece gittiğiniz bir düğünde yaşadığınız bir olay gözünüzde canlanıyordur.
Kayıt dışılık olayı Türkiye ekonomisinin üç önemli sorunundan biri. Olay kuşkusuz yukarıda verdiğimiz örneklerle sınırlı değil. Ancak yukarıdakiler, herkesin gözünün önünde ve devamlı rastlanan örnekler. 
Zaman zaman diğer örneklere de yer vereceğiz.