Ha benim kardeşim, ha eşimin kardeşi ne fark eder

Hürriyet Gazetesi  01.10.2011

Bir okuyucumuz böyle soruyor.
Önce yazdıklarını, ardından da sorusunu birlikte okuyalım.
 

EVE TAŞINAN KIZ KARDEŞ
“Bu yıl eşimle bir ev satın aldık. Oturduğumuz ev benim üzerime olduğundan, yeni aldığımız evi de eşimin üzerine yaptık. Evi kiraya vermedik, benim kız kardeşim taşındı.
Anne, baba, çocuk ve kardeşlerin, kira ödemeden oturdukları evler için kira geliri beyannamesi verilmeyeceğini biliyorum. Ama eşim diyor ki: ‘Evde oturan senin kardeşin, benim değil. O nedenle, gerçekte kira almasak da alıyormuşuz gibi kira beyan edip gelir vergisi ödememiz gerekir.’
Bu durum bana çok saçma geldi. Tapusu eşimin adına, ödemesi de benim hesabımdan yapıldı. ‘Aile birliği’ diye bir şey var. Aile birliği içinde ‘mal birliği’ yok mudur? Ha benim kardeşim ha eşimin kardeşi, ne fark eder ki? Bir abla olarak, kardeşime zor zamanda el uzatmanın bedelini mi ödemek zorundayım?”
Evet.. Okuyucumuzun merak ettiği konu bu.
Şimdi gelelim sorunun yanıtına..
 

EŞİN KARDEŞİ FARK EDİYOR
Okuyucumuz, kendisine ait evi kız kardeşine kiralasaydı sorun yoktu. Eşine ait olanı kiraladığı için sorun var.
Nedenine gelince; anne-baba, kardeş ve çocuğa hatta dede ve büyükanneye, toruna bedelsiz ev kiralanması durumunda, kira geliri beyan edilmesi gerekmiyor.
Ancak amca, dayı, teyze, hala, kayınbirader, baldız, kayınpeder ve kayınvalideye bedelsiz olarak kiralanan konutlar için “emsal kira bedeli” üzerinden, kira geliri beyan edilmesi gerekiyor. Emsal kira bedeli de bedelsiz kiralanan konutun emlak vergisi değerinin yüzde 5’i oluyor.
ÖRNEK: Baldıza bedelsiz kiralanan evin emlak vergisi değeri 200 bin lira ise, bunun yüzde 5’i olan 10 bin liranın, enişte tarafından yıllık kira geliri olarak beyanı ve gelir vergisi ödenmesi gerekiyor.
“Bu da nereden çıktı?” diye merak edenler için açıklayalım; Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesinde yazıyor. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın, “Kira Gelirlerinin Beyanı” ile ilgili rehberinde de yazıyor. Daha ötesi hem yasada hem rehberde, kira geliri elde edenlerin de emlak vergisi değerinin yüzde 5’inden aşağı yıllık kira geliri beyan edemeyecekleri yazılı.
 

ASMA KABAKÇI
Hasan Pulur’un, iki-üç yılda bir yazdığımız güzel bir fıkrası var. Olayın devamına çok uyuyor.
Timurlenk öğle uykusuna yatmış, bir gürültüyle fırlamış, sokaktan hıyarcı geçiyor;
– Taze hıyar, körpe hıyar!..
Timurlenk kükremiş;
– Yakalayın şu herifi, hıyarları münasip bir yerine sokun!..
Hıyarcı başlamış gülmeye;
– Ne gülüyorsun ulan?
Herif kıkır kıkır;
– Nasıl gülmeyeyim, arkadan asma kabakçı geliyor!..
Okuyucumuz, parasını kendi hesabından ödeyerek eşine ev alındığını belirtiyor. Bu olay da “ivazsız intikal” yani karşılıksız intikal sayılıyor ve Veraset ve İntikal Vergisi’ne tabi tutuluyor. Yasaya göre, eşinin beyanname verip, bu vergiyi de ödemesi gerekiyor. Anlayacağınız kira geliri vergisini ödemeyelim derken, arkadan Veraset ve İntikal Vergisi geliyor..
Fark ettiğiniz gibi, vergi yasaları kiralama ya da ev alma olaylarında “aile birliği” ya da “mal birliği” tanımıyor.