Vergi incelemesinde yeni bir dönem başlıyor

Hürriyet Gazetesi – 02.11.2011

Yeni dönemde, çok şey öncekinden farklı olacak.
Vergi müfettişlerinin, uyacakları usul ve esaslar, inceledikleri mükellef ya da yakınlarının; hizmet ve ikramlarını dahi kabul edemeyecekleri, alış-veriş yapamayacakları, inceleme raporları işleme konulmadan önce üç kişilik kurul tarafından denetlenmesi gibi çok sayıda ayrıntı yönetmeliklerle belirlendi.

NAZİK VE ÖLÇÜLÜ
Vergi incelemesinde uyulacak temel ilkeler sıralanırken;
– Mükellefin hak ve hukukunu da gözetmek suretiyle denetim yapılacağı,
– Mükelleflere ve diğer şahıslara nazik, ölçülü ve meslek saygınlığının gerektirdiği şekilde davranılacağı,
– Yasallık, adalet ve dürüstlük ilkeleri doğrultusunda hareket edileceği,
– Gerektiğinde mükellef lehine düzeltmelerin de yapılacağı,
özellikle belirtilerek, “mükellef hakları” korunmaya çalışılıyor.

İNCELEMENİN SÜRECİ
Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, “en geç 30 gün içinde” incelemeye başlayacaklar. Bu aşamada bir de “incelemeye başlama tutanağı” düzenlenecek.
İnceleme, esas itibariyle “işyerinde” yapılacak. İşyeri müsait olmazsa defter ve belgelerin daireye getirilmesi istenecek. Verilen süreye rağmen mazeretsiz olarak getirilmediği takdirde, 18 aydan 3 yıla kadar “hapis cezası” uygulanabilecek (VUK. Md. 359/a-2).
Vergi müfettişleri; vergi kanunları ile ilgili kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ ve sirkülere aykırı vergi inceleme raporu düzenleyemeyecekler. Bunların vergi kanunlarına aykırı olduğu kanaatine varırlarsa, bu durumu Gelir İdaresi Başkanlığı’na bildirecekler. Başkanlık da en geç 20 gün içinde görüşünü bildirecek.

İNCELEMENİN BİTİRİLMESİ
Vergi incelemeleri;
– Tam inceleme yapılması halinde “en fazla bir yıl” içinde,
– Sınırlı inceleme yapılması halinde “en fazla altı ay” içinde,
bitirilecek.
Vergi inceleme raporları, meslekte 10 yılı tamamlamış vergi müfettişleri arasından görevlendirilecek üç kişilik “değerlendirme komisyonu” tarafından denetlenecek.
İnceleme elemanının, raporundaki tespitlerde ısrar etmesi halinde, rapor “Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonu” olarak adlandırılan, beş üyeden oluşan komisyonca değerlendirilecek.
Vergi tutarı 10 milyon lirayı aşan raporlar, doğrudan “Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonu” tarafından değerlendirilecek.

OLUMLU GELİŞME
Vergi incelemesi ve raporların değerlendirilmesi ile ilgili esasların bir yönetmelikle, “mükellef haklarını” koruyacak şekilde düzenlenmesi, son derece olumlu.
Böylelikle, sayısı çok az da olsa “bazı keyfi uygulamalar” önlenmeye çalışılıyor.
Peki.. geçmişte bazı örneklerine rastlandığı gibi; mükellefin ya da sorumlunun ifadesini almadan, vergi yasalarına aykırı şekilde rapor düzenleyen ve yine yasalara aykırı olarak, suç olmayan bir fiili suç olarak nitelendirip, savcılığa intikal ettiren ve sonuçta suçsuzluğu anlaşılıp, “takipsizlik kararı” verilen, kesilen cezaları kaldırılan mükelleflere, bu keyfi uygulamayı yapanlar hakkında ne gibi işlemler yapılacak?
İşte bu yani yaptırımı belli değil.
Keyfi bir işlem nedeniyle, mahkemeye dava açmak, savcılığa gitmek, ifade vs.ile uğraşmak, o kişi için maddi ve manevi yönden telafisi zor durumlar yaratabiliyor.
İşte bu gibi uygulamalarda yasaları gözardı ederek hareket eden ve yetkilerini kötüye kullanan inceleme elemanlarından da bunun hesabı sorulabilmeli ve siciline işlenebilmeli..
Bakalım olayın bu yönü ne zaman gündeme gelecek?