I- GİRİŞ

Bilindiği üzere adi ortaklıklar sahibinden ayrı bir varlığı olmayan şirketlerdir. Bu nedenle şirketle ve şirketin mal varlığı ile ilgili hukuki eylem ve işlemlerde tüm ortaklar birlikte sorumludurlar ve nihayetinde birlikte hareket etmek zorundadırlar. Ticari yaşamın bir gerekliliği olarak adi ortaklığın kimi durumlarda devri yahut feshi söz konusu olabilmektedir. Devir veya fesih kararının alındığı dönemde devam eden veya edecek olan işlemlerin varlığı, haliyle vergilendirme işlemlerini de etkilemektedir. Çalışmamız içerisinde öncelikle adi ortaklık kavramı açıklanacak ve devam eden başlıkta adi ortaklığın devrinin fesih anlamına gelip gelmediği ve bu durumun ortaklığın devam eden faaliyetleri açısından hangi tür işlemlerin yapılmasına sebebiyet vereceği üzerinde durulacaktır.

II- ADİ ORTAKLIK KAVRAMI

Adi ortaklıklar en basit şirket modeli olarak bilinirler. Bu tür ortaklıklar, diğer ticaret şirketlerinden farklı olarak 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmişlerdir. Adi ortaklık sözleşmesi, iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendikleri sözleşmedir. Adi ortaklık, iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendikleri sözleşme ile kurulmaktadır. Her ortak, para, alacak veya başka bir mal ya da emek olarak, ortaklığa bir katılım payı koymakla yükümlüdür. Adi ortaklık bir tüzel kişilik değildir. Bu kapsamda, ortaklığın borçlarından dolayı tüm ortaklar kişisel malvarlıklarıyla sınırsız olarak sorumludurlar. Adi şirketler, tüzel kişiliklerinin bulunmaması nedeniyle kendi adlarına borç veremez ya da dava açamaz. Bu işlevleri yerine getirmesi gerekenler, tek tek adi şirketin ortaklarıdır.

Ortaklığa sermaye olarak getirilen değer, devri ve tasarrufu şekle bağlı ise, kanundaki bu şekil şartının yerine getirilmesi gerekmektedir. Örneğin, ortaklardan birisi sermaye olarak ortaklığa bir gayrimenkulün mülkiyetini taahhüt etmiş ise, Medeni Kanun uyarınca, taşınmazların devri tapu siciline tescil ile tamam olacağı için, gayrimenkulün tapuda adi ortaklık (yani tüm ortaklar adına) tescil edilmesi gerekmektedir. Aksi halde sermaye koyma borcu yerine getirilmiş sayılmaz. Bu şirketin varlığı için taraflarca lafzi olarak adi şirket kurulduğunun telaffuzu gerekmemektedir. Yani niteliği itibariyle iki veya daha fazla kişi arasındaki ilişkinin muhtevası bu ortaklık türünü karşılıyor ise taraflar arasındaki ilişkiye adi şirket hükümleri uygulanır. Adi ortaklığa emeği ile katılan ortağın şirketin zararlarından sorumlu olmayacağı iç ilişkide kararlaştırılabilir. Ancak bu hüküm ortaklıkla işlem yapan üçüncü kişilere karşı geçerli değildir. Üçüncü kişiler ortaklık ile yaptıkları işlemlerden dolayı alacaklarını ortaklardan herhangi birine veya hepsine başvurarak alabilirler. Borcu ödeyen ortağın iç ilişkide diğer ortaklara başvurma (rücu) hakkı vardır. Her ortağın sorumluluğu sınırsız olup, tüm şirket borçlarından kişisel varlığı ile sorumludur. Eğer bir ortaklık kanunda sayılan diğer ortaklıklardan (A.Ş., Ltd. gibi) herhangi birini karşılamıyor ise o ortaklık ilişkisine adi ortaklık hükümleri uygulanır. Bu ortaklıkta taraflardan biri gizli ortak olarak kalıp diğer ortağı şirketi temsile yetkili kılabilir.