Yazar: Mustafa İTİŞKEN*
Yaklaşım / Mayıs 2022 / Sayı: 353
I- GİRİŞ
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) son yıllardaki uygulamalarına bakıldığında; imkanları ölçüsünde zamanın elektronik/internet/bilgisayar hızına ayak uydurmaya, gerekli mevzuat hükümleri ile birlikte bilgi işlem ve elektronik alt yapısını sürekli geliştirmeye ve güncellemeye çalıştığı gözlemlenmektedir.
Önceden, manuel ve kâğıt ortamında yapılan, süreç olarak çok uzun sürede tamamlanabilen,birçok kayıt, bildirim, tespit, beyanlar vb. gibi birçok işlem (Devletin elektronik alt yapıya yaptığı yatırımları ve gösterdiği duyarlılığa (e-Devlet uygulamasına) paralel olarak) günümüzde internet ve elektronik alt yapı olanaklarına bağlı olarak kolaylıkla ve otomatik olarak çok kısa sürede tamamlanabilmektedir.
Bu çalışmamızda, 5510 sayılı Kanun’un(1) 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi (4/a) kapsamında sigortalı çalıştıran işverenlerin, çok kısa süre öncesine kadar kanunen bildirim yapma zorunluluğu bulunan bazı kamu kuruluşlarına ayrı ayrı değil de, birine yapılan başvurunun, kendisine de yapılmış gibi değerlendirilmek suretiyle geçerli kabul edilen, başka bir ifade ile hem süreci kısaltan, hem kolaylaştıran ve hem de zaman ve maddi kazanç sağlayan uygulamalarından bazı işyerlerinin otomatik tesciline ilişkin uygulamaların önemli noktalarına değinerek ilgililerin bilgisine sunulmaya çalışılacaktır.
II- MEVZUAT ALT YAPI DÜZENLEMESİ
Bilindiği gibi SGK, Kanun koyucunun kendisine verdiği yetkiyle çok önceden beri mevzuatında mevcut olan, belgelerin ve formların bildiriliş şekli ve yöntemi konusunda bazı prensipler belirleyerek, mevzuatla doğrudan veya dolaylı yönden ilgili olanların zorunlu tutulmasını sağlayan 100. maddesinin kapsamını duyulan ihtiyaca istinaden nispeten genişletmiş bulunmaktadır.
Bu bağlamda, 7099 sayılı Kanun’un(2) 19. maddesi ile 5510 sayılı Kanun’un 100. maddesinin üçüncü fıkrasında, bazı değişiklikler yapılarak anılan fıkra, son aşamada;
“Kurum, bu Kanun gereği verilecek her türlü belge veya bilginin internet, elektronik ve benzeri ortamda gönderilmesi hususunda, gerçek veya tüzel kişiler ile yazılı sözleşme ile yetki verilmiş gerçek veya tüzel kişilere izin vermeye, bu kişileri aracı kılmaya veya zorunlu tutmaya, Kuruma verilmesi gereken her türlü belge, bildirge ve taahhütnamenin, gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara verilmesini mecbur kılmaya, söz konusu belgeleri diğer kamu idarelerine ait formlarla birleştirmeye ve bu belgeleri kamu idarelerinin elektronik bilgi işlem ortamından almaya, bu kişilere yapılacak bildirimleri Kuruma verilmiş saymaya, bu Kanun’un uygulaması ile ilgili işveren, sigortalı ve diğer kurum, kuruluş ve kişilerin talepleri üzerine veya re’sen düzenleyeceği her türlü bilgi ve belgeyi bilgi işlem ortamında oluşturmaya, bu şekilde hazırlanacak olan bilgi ve belgelerin sadece internet ve benzeri iletişim ortamından ilgili kişilere verilmesini kararlaştırmaya yetkilidir. Elektronik ortamda hazırlanacak bilgi ve belgeler adli ve idari makamlar nezdinde resmi belge olarak geçerlidir.” şekline dönüştürülmüştür.
Yapılan düzenleme ile SGK’nun önceden beri var olan yetkisini daha da güçlendirerek ve genişleterek işverenleri, bildirimlerini belirlenen şekle ve yönteme uygun yapmaları konusunda zorunlu tutmaya yetkili olduğu görülmektedir.
Yapılan bu düzenleme paralelinde aynı Kanun’un (7099 sk.) 18. maddesi ile 5510 sayılı Kanun’un 11. maddesinin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesi değiştirilmek ve altıncı fıkrasına ikinci bir cümle eklenmek suretiyle amaca uygun düzenleme…