I- GİRİŞ

Beyan, vergi sisteminin en önemli müesseselerinden biridir.

Mükelleflerin bilinçli bir şekilde vergiye esas alınacak gelir/kazançla-rını beyan etmelerinin sonucu, bunlara karşı dava açamamaları ve tahakkuk işleminin tekemmül etmesidir.

Beyan işlemlerinin vergi kanunları ile belirlenen sürelerde yerine getirilmesi gerekmekle beraber, bu süreleri aşan hallerde bazen kendiliğinden bazen pişmanlıkla yine mükellef tarafından işlemlerin ikmal edilebilmesi mümkün olmaktadır.

Beyan yükümlülüğünün, elektronik ortamda veya geleneksel kâğıt ortamında beyan yolu ile gerçekleşmesine bağlı olarak vergi ve ceza uygulamaları da değişmektedir.

Bu yazımızda öncelikle elektronik veya kâğıt ortamında beyanname verme yükümlülüğünün genel esaslarına değinilecektir.

Müteakiben yükümlülüğe aykırılık hallerinde uygulanacak cezalar ve cezalar arasında sorun alanları ve çözüm önerileri de her zamanki gibi eşanlı sunulacaktır.

II- ELEKTRONİK VEYA KÂĞIT ORTAMDA BEYAN ESASLARI VE CEZA UYGULAMALARI

A- ELEKTRONİK ORTAMDA BEYAN ESASLARI VE CEZA UYGULAMALARI

Elektronik ortamda beyan yükümlülüğüne dair usul ve esaslar, 340, 346 ve 386 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile bunlarda değişiklik yapan tebliğlerde açıklanmıştır.

31.12.2004 tarihi itibariyle aktif ve ciro itibari ile belli bir haddi aşanların elektronik beyanname yükümlüğü şartı, daha sonra ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden dolayı gerçek usulde vergilendirilenler ile kurumlar vergisi mükelleflerin hiçbir sınırla bağlı olmaksızın gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri, geçici vergi beyannameleri, KDV ve muhtasar beyannamelerinin elektronik ortamda göndermeleri zorunluluğuna evrilmiştir.

Ayrıca ÖTV,  özel iletişim vergisi ve şans oyunları vergisi mükellefleri, yukarıda yer alan hadlerle sınırlı olmaksızın ÖTV, özel iletişim vergisi ve şans oyunları vergisi beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorundadırlar.

2004 yılından itibaren başlatılan uygulama çerçevesinde mükellefler, bağlı bulunulan vergi dairelerine, gelir ve kurumlar vergisi yıllık ve geçici beyannamelerini, KDV, ÖTV, muhtasar, banka muameleleri vergisi, sigorta muameleleri vergisi, damga vergisi, şans oyunları vergisi beyannameleri ile BA ve BS formları başta olmak üzere elektronik ortamda gönderilebilmektedir.

Kanuni verilme süresi geçmiş bulunan beyannameler ile düzeltme ve pişmanlık talebi içeren beyannameler de elektronik ortamda iletilebilmektedir.

Beyannamelerin, 3568 sayılı Kanun uyarınca yetki almış olup bağımsız çalışan serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirlerce (meslek mensuplarının), gönderilmesi mümkün olmakla beraber, beyannamelerini meslek mensubuna imzalatmak zorunluluğu bulunmayan mükellefler, kamu idareleri, muhasebeye ilişkin işlemleri, işletmede bağımlı olarak çalışan meslek mensupları tarafından yerine getirilen mükellefler, yeminli mali müşavirlerle tam tasdik sözleşmesi imzalamış olan mükellefler, gayrimenkul sermaye iradı mükellefleri, tarım kredi kooperatifleri ve birlikleri ile avukatlar da istemeleri halinde beyannamelerini elektronik ortamda doğrudan kendileri gönderebilmektedir.

Ayrıca mesleki faaliyetini icra etmeyen ancak, gelir getirici faaliyette bulunan meslek mensupları da, e-Beyanname uygulamasından faydalanmaktadır.

Elektronik beyanname gönderme aracılık yetkisi verilmiş meslek mensupları, mükelleflerle aralarında düzenl…