Yazar: Mahmut ÇOLAK*

I- GİRİŞ

Sigortalının işten çıkış nedenleri, Aylık Prim ve Hizmet Belgesi/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesinde yer alması gereken bir husustur. Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesinde “sigortalının işten ayrılış nedeni (kodu)”“işten çıkış nedeni” olarak gösterilmektedir. Her iki belgede işten ayrılma nedeninin uyumlu/aynı olması gerekir. Aylık Prim ve Hizmet Belgesi/Muhtasar Prim ve Hizmet Beyannamesinde; sigortalı işten çıkmış ise, durumuna uygun işten çıkış nedeni seçilecek, işten çıkılmamışsa boş bırakılacaktır.  Sigortalının işten ayrılış bildirgesinde yer alan işten ayrılış tarihi, prime esas kazanç ve gün sayısı ile işten ayrılış nedeni bilgileri SGK tarafından sigortalının işten ayrıldığı tarihin tespiti ve ay içinde işten ayrılan sigortalının aylığının hesaplanması ile İŞKUR tarafından işsizlik ödeneğinin hesaplanmasında doğrudan kullanıldığından bu bilgilerin hatasız ve noksansız doldurulması gerekmektedir. Sigortalıya hak etmediği halde aylık ve işsizlik ödeneği ödenmesi halinde yersiz ödemeye sebep olan işveren bu durumdan sorumlu tutulacaktır. Bu çalışmamızda, soru cevaplarla SGK işten çıkış kodlarının kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve işsizlik ödeneğine etkisi konu edilecektir.

II- SORULAR VE CEVAPLARI

1- İşten Ayrılma Nedeni Her Sigortalı İçin Değişir mi?

İşten ayrılma nedeni her sigortalı için değişir. İşten ayrılma nedeni, sigortalıların durumuna uygun olanı yazılır.

2- İşten Ayrılma Nedeninin Doğru Kullanılması Neden Önemli? İşveren ve Sigortalı Açısından Sonuçları Nedir?

İşten ayrılma nedeninin, kodunun doğru kullanılması sigortalının kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve işsizlik ödeneği alması açısından önem teşkil etmektedir. Ayrıca, sigortalının başka bir işyerinde tekrar çalışması açısından da bir nevi bonservis (çalışma belgesi) niteliğinde referans taşımaktadır.

İşten ayrılma kodunun seçimi basit bir işlem olarak görülmemeli, aksine hem sigortalı açısından hem de işveren açısından önemli derecede sonuç doğurabilen bir işlemdir. Sigortalı açısından yukarıdaki sonuçları doğurmakta iken işveren açısından ise hatalı veya yanlış kod yazımı sigortalısı ile karşı karşıya kalmasına neden olabileceği gibi, düzeltme aşamasında bir takım bürokrasi ile karşı karşıya kalınacak, son aşama olarak ise idare mahkemesinde dava açılması ile sonuçlanabilecektir.

3- İşten Çıkış Nedenleri Nasıl Belirlenmelidir?

Sigortalının işten çıkış nedeni belirlenirken en başta dikkat edilmesi gereken husus, sigortalının fiilen işten ayrılma durumuna göre kod numarasının seçilmesidir/yazılmasıdır. Başka bir ifade ile, sigortalının belirli veya belirsiz iş sözleşmesinin sona ermesine neden olan fiili durum önemlidir. Fiili duruma göre işten ayrılma kodu belirlenip sigortalı işten ayrılış bildirgesine yazılması gerekir.

4- İşten Ayrılma Kodunun Yanlış Belirlenmesi Durumunda Düzeltme M&u…