Yazar: Mehmet YÜCEL*
I-
GİRİŞ
Yazılı ve görsel spor basını olmak
başta üzere sıkça duymuş olduğumuz lisanslı futbolcu
menajerliği (lisanslı futbolcu temsilcisi)
günümüzün popüler mesleklerinden birisi haline gelmiştir. Lisanslı futbolcu temsilcisi, profesyonel oyuncuları, bir sözleşme hakkında görüşmeler
yapmak amacıyla bir kulübe karşı, ya da bir kulübü, bir sözleşme hakkında görüşmeler
yapmak amacıyla diğer bir kulübe karşı temsil eden kişilerdir. Lisanslı futbolcu menajerliği görünüşte oyuncudaki
yeteneği keşfedip oyuncuyu başka kulübe transfer etmek olarak anlaşılsa da arka
planda oldukça ayrıntılı prosedürler ve yasal zorunluluklar barındıran bir meslektir.
II-
LİSANSLI MENAJERLİK SİSTEMİ
2001 yılına kadar “FİFA Menajerliği” adı altında verilen lisans bu yıldan sonra
federasyonlarca düzenlenen yazılı sınav ve çeşitli kriterlere sahip olma koşulu
ile gerçek kişilere bağlı bulundukların federasyonlarca verilmektedir. Lisanslı
menajerlik sistemi; dünyada gerçekleşen transfer piyasasını kontrol altında tutmak
ve olumsuz bir durum karşısında futbolcu veya kulüplerin zararlarını karşılamak
amacıyla oluşturulmuştur(1). Türkiye Futbol Federasyonu tarafından düzenlenen “Lisanslı Futbolcu Temsilcisi Belirleme
Sınavı” (FİFA’ya bağlı tüm federasyonlarda olduğu
gibi) her yıl Mart ve Eylül ayında aynı
gün ve saatte gerçekleştirilmektedir.
Futbolcu temsilcisi, temsil ettiği kulüp veya futbolcu ile yazılı bir sözleşme yapmak ve faaliyetlerini bu sözleşmeye uygun olarak yürütmek zorundadır. Futbolcu temsilcisine ödenecek ücret tutarının ve ödeme koşullarının sözleşme ile belirlenmesi zorunludur. Lisanslı bir menajerin hizmetinden yararlanan kulüp ve futbolcular; menajerin faaliyetinden doğacak tüm risklere karşı güvence altındadır. Federasyon nezdinde temsil edilirler.
Ödeme
koşulları ve komisyon tutarları belirli bir şablon içerisinde hazırlanır ve
federasyonlarca kayıt altına alınır. Ödemelerde anlaşmazlıkların önüne geçilir.
Temel olarak FİFA ve Ulusal Federasyonların belirlediği kurallara göre temsil
edilir ve cezai bir durum oluşturacak durumlardan uzak tutulurlar. Özellikle
FIFA ve Federasyonların bu sisteme katı kurallar getirmesinin sebebi transfer
piyasasını kayıt altına almak, kendi talimat ve yönetmeliklerini bilen ve
risklere karşı sigortasını yaptıran kişilere yer vererek doğabilecek riskleri
önlemek ve kara para aklamasına karşı önlem almaktır. Lisanslı menajerler,
belge düzenlemek ve oyuncularını federasyonlara bildirmek zorundadırlar.
III- LİSANSLI FUTBOLCU
MENAJERLİĞİ FAALİYETİ SONUCUNDA ELDE EDİLEN GELİRİN NİTELİĞİ
Gelir vergisinin konusunu gerçek kişilerin elde ettiği gelirler oluşturur. Gelir, bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır. Gelir vergisine tabi kazanç ve iratlar ise, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 2. maddesinde yedi (7) gelir unsuru olarak sırasıyla; ticari kazançlar, zirai kazançlar, ücretler, serbest meslek kazançları, gayrimenkul sermaye iratları, menkul sermaye iratları, diğer kazanç ve iratlar şeklinde tek tek sayılmak suretiyle belirlenmiştir. Buna göre, bir kazanç ve iradın gelir vergisine tabi tutulabilmesi için yukarıda sayılan yedi gelir unsurundan birine dahil olması gerekir. Bu bakımdan lisanslı futbolcu menajerliği faaliyetinden elde edilen gelirin niteliğinin belirlenmesi, yukarıda sayılan hangi gelir…