Yazar: Mustafa İTİŞKEN*

E-Yaklaşım / Mayıs  2023 / Sayı: 365

I- GİRİŞ

Bilindiği gibi, 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli olarak gerçekleşen ve Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kilis, Malatya, Osmaniye Şanlıurfa illeri başta olmak üzere diğer illerde de şiddetle hissedilen deprem felaketi, milletimizin yediden yetmişe bütün fertlerini çok derinden etkilemiş bulunmaktadır.

Öncelikle kendisinin ve yakınlarının canını kurtarma derdine düşen depremzedelerin 5510 sayılı Kanunda([1]) dâhil olmak üzere diğer kanuni yükümlülüklerini yerine getirebilmelerini akıllarından geçirebilmelerinin mümkün olmaması, son derece doğal ve mazur görülebilecek bir yaklaşım olduğundan hareketle Devlet mekanizması tarafından uygulamaya konulan birçok önlemler içinde çalışma ve sosyal güvenlik alanında yürürlükte bulunan kanuni mevzuatı da yakından ilgilendiren önlemler de önemli bir yer tutmaktadır.

Dolayısıyla, depremle ilgili acı ve ızdırapların nispeten hafiflemesinden sonra bir de ilgili Kanunlarda mevcut müeyyidelerle karşılaşılmaması için, çalışma ve sosyal güvenlik alanında uygulamaya konulan önlemlerin ve bu önlemlerden yararlanabilmek için varsa yerine getirilmesi gereken ön işlemlerin önceden bilinmesinin, ilgililer açısından oldukça önem ifade ettiği değerlendirilmektedir. 

II- AÇIKLAMA VE GENEL BİLGİLER

Yaşanan depremin, şiddeti, karşılaşılan can ve mal kayıpları dikkate alındığında;  Dünya tarihi ve Ülkemiz geçmişinde çok ender görülen bir felaket olduğu, Ulusal ve Uluslararası bazda, konusunda uzman olan bilim adamları, akademisyenler ve diğer ilgililer tarafından genel kabul görmektedir.

Depremin verdiği can ve mal kayıpları ile ekonomik, sosyal, psikolojik ve diğer alanlarda yapılan durum değerlendirmeleri sonucunda yeni önlemler ortaya konulmakta veya uygulamadaki önlemler sık, sık revize edilmekte olup değerlendirmemiz halen uygulamaya konulmuş olan çalışma mevzuatı ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK.) işlemleri ile ilgili bulunmaktadır.  

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından, Ülkemizde faaliyet gösteren işverenlerin, (çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak) Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi (4/b) kapsamındaki sigortalılar ve primlerini kendileri ödeyen sigortalıların 5510 sayılı Kanun kapsamında öngörülen yükümlülüklerini yerine getirebilmelerinin mümkün görülemediği veya çok zor şartlarda yerine getirilebileceğine ilişkin durumlarda, Kanun’un; “Afet ve diğer mücbir sebep hâllerinde belgelerin verilme süresi ve primlerin ertelenmesi” başlıklı;

“Yangın, su baskını, sel, kuraklık, yer kayması, deprem gibi afetlerle ağır hastalık, ağır kaza, tutukluluk ve sabotaj gibi nedenlerle ticari veya ekonomik kayıplara uğrayan işverenler, bu Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılar ile bu Kanuna göre primlerini kendileri ödeyen sigortalılar, bu durumu belgelemeleri kaydıyla vakanın veya afetin meydana geldiği tarihten itibaren üç ay içinde talepte bulunmaları ve prim ödeme aczine düştüklerinin, yapılacak inceleme sonucu anlaşılması hâlinde, yukarıda belirtilen va…