ONUR ŞAHİN

İÇİNDEKİLER

 

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL DEĞERLENDİRME

 

I- DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER

II- TÜRKİYE’DEKİ SON EKONOMİK GELİŞMELER

III- DÜNYA ÜLKELERİNDE MÜLKİYET DAĞILIMLARININ ÜLKE EKONOMİLERİNE ETKİLERİ VE TÜRKİYE ÖRNEĞİ

A- TÜRKİYE’DE DEVLET ARAZLERİ İLE ÖZEL MÜLKİYETTE BULUNAN ARAZİLERİN ORANSAL DAĞILIMI

B- DÜNYADA KITALAR İTİBARİYLE ÜLKELERDEKİ DEVLET VE ÖZEL MÜLKİYETTE BULUNAN ARAZİLERİN DAĞILIMLARI

1- Afrika Kıtasında Bulunan Ülkelerdeki Devlet ve Özel Mülkiyette Bulunan Arazilerin Mülkiyet Dağılımları

2- Asya Kıtasında Bulunan Ülkelerdeki Devlet ve Özel Mülkiyette Bulunan Arazilerin Mülkiyet Dağılımları

3- Avrupa Kıtasında Bulunan Ülkelerdeki Devlet ve Özel Mülkiyette Bulunan Arazilerin Mülkiyet Dağılımları

4- Güney Amerika Kıtasında Bulunan Ülkelerdeki Devlet ve Özel Mülkiyette Bulunan Arazilerin Mülkiyet Dağılımları

5- Kuzey Amerika Kıtasında Bulunan Ülkelerdeki Devlet ve Özel Mülkiyette Bulunan Arazilerin Mülkiyet Dağılımları

6- Okyanusya Kıtasında Bulunan Ülkelerdeki Devlet ve Özel Mülkiyette Bulunan Arazilerin Mülkiyet Dağılımları

IV- ORTAYA ÇIKAN SONUÇLARIN TÜRKİYE AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

 

İKİNCİ BÖLÜM

YENİ YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİNE GÖRE KAMU ARAZİLERİNİN YATIRIMLARA TAHSİSİ

 

I- GİRİŞ.................................................................................................................................... 31

A- 32/A MADDESİNDE YER ALAN TEŞVİKLER ................................................................ 32

B- GEÇİCİ 4. MADDEDE YER ALAN TEŞVİK..................................................................... 33

II- YATIRIM TEŞVİK BELGESİ .............................................................................................. 33

III- GENEL TEŞVİK SİSTEMİNDEN TEŞVİK EDİLMEYECEK VEYA TEŞVİKİ BELİRLİ ŞARTLARA BAĞLI YATIRIM KONULARI       34

IV- TEŞVİK BELGELİ YATIRIMLARA SAĞLANACAK DESTEK UNSURLARI.................... 38

V- KAMU TAŞINMAZLARININ YATIRIMLARA TAHSİSİ İLE İLGİLİ UYGULAMA ESASLARI    40

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

YABANCI SERMAYENİN TÜRKİYE’DE YATIRIM YAPMASI

 

I- GİRİŞ.................................................................................................................................... 50

II- YABANCI GERÇEK KİŞİLERİN TÜRKİYE’DE GAYRİMENKUL EDİNİMİ...................... 51

A- YABANCILARIN TÜRKİYE’DE GAYRİMENKUL EDİNİMİNE İLİŞKİN KRONOLOJİK YAKIN MEVZUAT                51

B- YABANCILARIN TÜRKİYE’DE TAŞINMAZ MAL EDİNİMİNE İLİŞKİN SON YASAL MEVZUAT              53

C- MÜTEKABİLİYET ESASI (KARŞILIKLI OLMAK)............................................................. 57

D- YABANCI SERMAYELİ ŞİRKETLERİN TÜRKİYE’DE TAŞINMAZ EDİNİMİ................... 60

III- TANIMLAR VE GENEL AÇIKLAMA.................................................................................. 60

IV- YABANCI SERMAYELİ ŞİRKETLERİN ÜLKEMİZDE TAŞINMAZ MAL EDİNİMLERİNE İLİŞKİN YASAL DÜZENLEME  62

V- YASAL DÜZENLEMENİN UYGULANIŞI........................................................................... 64

A- ŞİRKETLERİN TAŞINMAZ MÜLKİYETİ VE/VEYA SINIRLI AYNİ HAK EDİNİMİ BAŞVURULARI İÇİN GEREKLİ BELGELER VE DEĞERLENDİRME KOMİSYONUNUN OLUŞUMU........................................................ 65

B- BAŞVURULARI DEĞERLENDİRME KOMİSYONUNUN OLUŞUMU VE ÇALIŞMA USULÜ    65

C- TAŞINMAZ EDİNİMİ BAŞVURULARININ DEĞERLENDİRİLMESİ................................ 66

1- Askerî Yasak Bölge, Askerî Güvenlik Bölgesi, Stratejik Bölge ve Özel Güvenlik Bölgesi Dışında Kalan Alanlarda Taşınmaz Mülkiyeti Edinimi........................................................................................................ 66

2- Askerî Yasak Bölgede, Askerî Güvenlik Bölgesinde ve Stratejik Bölgede Taşınmaz Mülkiyeti Edinimi    67

3- Özel Güvenlik Bölgesinde Taşınmaz Mülkiyeti Edinimi ........................................ 67

4- Sınırlı Ayni Hak Edinimi Başvurularının Değerlendirmesi..................................... 67

5- Yerli Sermayeli Şirketlerin Yabancı Sermayeli Hale Gelmesi ................................ 68

6- Şirketlerin Ortaklık Yapısının Değişmesi ................................................................ 68

7- Edinilen Taşınmazların Kullanımı............................................................................. 69

8- Taşınmazın Tasfiyesi.................................................................................................. 69

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNDE ARSA, ARAZİ VE DİĞER TEŞVİKLER

 

I- GİRİŞ.................................................................................................................................... 71

A- DÜNYA’DA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ UYGULAMALARI........................................ 71

B- TÜRKİYE’DE ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ UYGULAMALARI..................................... 74

C- OSB’LERDE YER SEÇİMİ .............................................................................................. 77

1- Yer Seçimi Talebi ve Çalışmalarının Başlatılması................................................... 79

2- Alternatif Alanların Belirlenmesi ve Sınırlarının İşlenmesi.................................... 80

3- Alternatif Alanların Özellikleri.................................................................................... 80

4- Komisyonun Oluşturulması ve Görevi ve İşleyişi.................................................. 82

5- OSB Yerinin Kesinleşmesi........................................................................................ 83

D- OSB’LERDE YER SEÇİMİ KESİNLEŞEN ARAZİNİN TEMİNİ........................................ 83

1- Hazine, Kamu Kurum ve Kuruluşlarından Arazi Edinimi........................................ 83

2- Özel Mülkiyetten Edinim............................................................................................ 84

II- ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNE TANINAN DİĞER TEŞVİKLER............................. 91

A- GELİR VERGİSİ STOPAJI TEŞVİKİ................................................................................. 91

B- SİGORTA PRİMİ İŞVEREN PAYLARINDA TEŞVİK........................................................ 92

C- ENERJİ DESTEĞİ........................................................................................................... 93

D- DİĞER VERGİSEL TEŞVİKLER...................................................................................... 93

 

BEŞİNCİ BÖLÜM

TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİNDE ARSA, ARAZİ VE DİĞER TEŞVİKLER

 

I- GİRİŞ.................................................................................................................................... 95

A- TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİYLE İLGİLİ BAZI KAVRAMLAR........................ 96

B- TEKNOPARK KAVRAMI VE KAPSAMI............................................................................ 97

C- TEKNOPARKLARIN AMAÇ VE FONKSİYONLARI......................................................... 98

D- TEKNOPARKLARIN MİSYONU ..................................................................................... 99

E- TGB’LERİN DÜNYA ÜLKELERİNDEKİ TARİHSEL GELİŞİMİ...................................... 100

F- İLERİ TEKNOLOJİ GELİŞTİRME ALANLARININ ÇEŞİTLİ ÜLKELERDE UYGULANMA NEDENLERİ    102

G- TEKNOPARKLARIN TÜRKİYE’DEKİ TARİHSEL GELİŞİMİ......................................... 103

H- TEKNOPARKLARIN KURULUŞU................................................................................. 108

İ- TEKNOPARKLARIN YER SEÇİMİ, PLANLANMASI VE PROJELENDİRİLMESİ............ 109

1- Bölgelerin Yer Seçimi ve Edinilmesi...................................................................... 109

2- Bölge İçi İmar Düzenlemesi ve Planlaması............................................................ 110

J- TEKNOPARKLARDA YÖNETİCİ ŞİRKET, BÖLGENİN DENETİMİ VE İSTİHDAM EDİLECEK PERSONEL 111

1- Teknoparklarda Yönetici Şirket ve Bölgenin Denetimi........................................ 111

2- Teknoparklarda İstihdam Edilecek Personel ....................................................... 112

II- TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİNDE UYGULANAN TEŞVİKLER.................... 113

A- TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİNDE HAZİNE ARAZİLERİNİN DOĞRUDAN HARCA ESAS DEĞERDEN SATIŞI   114

B- TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİNDE DİĞER TEŞVİKLER............................... 116

 

ALTINCI BÖLÜM

ENDÜSTRİ BÖLGELERİNDE ARSA, ARAZİ VE DİĞER TEŞVİKLER

 

I- GİRİŞ.................................................................................................................................. 117

II- ENDÜSTRİ BÖLGELERİNİN DÜNYADAKİ GELİŞİMİ .................................................. 118

A- DÜNYA ENDÜSTRİ BÖLGELERİNİ ETKİLEYEN ÖNEMLİ GELİŞMELER................... 119

B- DÜNYA ENDÜSTRİ BÖLGELERİ.................................................................................. 119

1- Kuzey Amerika.......................................................................................................... 119

2- Avrupa....................................................................................................................... 120

3- Rusya Ve Ukrayna.................................................................................................... 120

4- Japonya .................................................................................................................... 121

5- Hong Kong- Güney Kore-Singapur-Tayvan......................................................... 121

C- ENDÜSTRİ BÖLGELERİNİN TÜRKİYEDEKİ GELİŞİM................................................ 121

D- ENDÜSTRİ BÖLGELERİNİN KURULUŞU VE İŞLEYİŞİ............................................... 122

III- ENDÜSTRİ BÖLGELERİNDE İŞLETMELERE SAĞLANAN DESTEK VE MUAFİYETLER..... 132

A- ENDÜSTRİ BÖLGELERİNDE BEDELSİZ YATIRIM YERİ TAHSİSİ............................. 132

B- ENDÜSTRİ BÖLGELERİNDE İŞLETMELERE SAĞLANAN DİĞER DESTEK VE MUAFİYETLER          135

1- Gelir Vergisi Stopajı Teşviki.................................................................................... 136

2- Sigorta Primi İşveren Paylarında Teşvik................................................................ 136

3- Enerji Desteği........................................................................................................... 137

4- Harç İstisnası............................................................................................................ 138

 

YEDİNCİ BÖLÜM

SERBEST BÖLGELERDE ARSA, ARAZİ VE DİĞER TEŞVİKLER

 

I- GİRİŞ.................................................................................................................................. 139

II- DÜNYA’DA SERBEST BÖLGELERİN TARİHÇESİ........................................................ 140

III- SERBEST BÖLGELER VE AVRUPA BİRLİĞİ............................................................... 141

A- SERBEST BÖLGELERİN TANITIMI İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMA ............................ 142

1- Serbest Bölgenin Tanımı......................................................................................... 142

2- Serbest Bölgelerin Kurulması ve İşletilmesindeki Temel Amaçlar..................... 142

3- Serbest Bölgelerin İşlevi......................................................................................... 143

4- Serbest Bölge Türleri............................................................................................... 143

5- Serbest Ticaret Bölgeleri (Free Trade Zones)....................................................... 143

6- Serbest Üretim Bölgeleri (Free Production Zone)............................................... 143

7- Serbest Limanlar (Free Ports)................................................................................ 144

8- Yatırım Bölgeleri (Enterprise Zone)....................................................................... 144

B- TÜRKİYE’DE SERBEST BÖLGELER TARİHÇESİ VE GELİŞİMİ ................................. 145

C- SERBEST BÖLGELERDEKİ TEŞVİKLER VE AVANTAJLAR....................................... 148

1- Serbest Bölge Olarak Belirlenen Alanlarda Kalan Hazine Taşınmaz Mallarının Satışı 148

2- Hazine Taşınmaz Mallarının Kiralanması................................................................ 150

3- Serbest Bölgelerde Kamulaştırma......................................................................... 153

4- Serbest Bölgelere Sağlanan Vergisel Kolaylıklar................................................ 153

5- Orta ve Uzun Vadede Geleceği Planlayabilme İmkânı.......................................... 163

6- Kâr Transferi İmkânı................................................................................................. 163

7- Ticaret Kolaylığı İmkânı........................................................................................... 163

8- Gümrük Vergisi Prosedüründen Arındırılmış Ticari Faaliyet İmkânı.................. 164

9- AB ve Gümrük Birliği Kriterlerinin Gerektirdiği Serbest Dolaşım Belgelerinin Temini İmkânı    164

10- Eşitlik Prensibi........................................................................................................ 164

11- Zaman Kısıtlaması Bulunmaması......................................................................... 164

12- Pazar İhtiyaçlarına ve Şartlarına Göre Serbestçe Belirlenecek Ticari Faaliyet İmkânı               165

13- Gerçekçi Bir Enflasyon Muhasebesi İmkânı....................................................... 165

14- Yerli ve Yabancı Tüm Pazarlara Erişim İmkânı..................................................... 165

15- Azaltılmış Bürokratik Prosedür ve Dinamik İşletme Yönetimi........................... 165

16- Stratejik Avantaj..................................................................................................... 165

17- Her Türlü Ticari ve Sınaî Faaliyete Uygun ve Ucuz Altyapı İmkânı................... 165

18- Tedarik Zinciri İmkânlarından Yararlanma Kolaylığı.......................................... 165

D- ENDÜSTRİ BÖLGELERİ İLE ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ VE SERBEST BÖLGELER ARASINDAKİ FARKLILIKLAR 165

1- Organize Sanayi Bölgeleri ile Endüstri Bölgeleri Arasındaki Farklılıklar........... 166

2- Endüstri Bölgeleri İle Serbest Bölgeler Arasındaki Farklar................................ 167

 

SEKİZİNCİ BÖLÜM

HAZİNE ARAZİLERİ ÜZERİNDE ÖN İZİN, KULLANMA İZNİ VE İRTİFAK HAKKI İŞLEMLERİ

 

I- GİRİŞ.................................................................................................................................. 170

II- GENEL KAVRAMLAR....................................................................................................... 170

III- TÜRK MEDENİ KANUNUNDA İRTİFAK HAKKI VE ÇEŞİTLERİ.................................. 171

IV- İRTİFAK HAKKI TESİSİ İŞLEMLERİNDE KDV............................................................ 174

V- YAPILAN DEĞİŞKLİKLERİN 324 SAYILI MİLLİ EMLAK GENEL TEBLİĞİ’NE GÖRE UYGULANIŞI   175

A- İRTİFAK HAKKI VEYA KULLANMA İZNİ BEDEL TESBİTİ........................................... 176

B- İHALE İZNİ VERMEDE YETKİ ...................................................................................... 177

C- İHALE USULÜ............................................................................................................... 178

D- GEÇİCİ TEMİNAT......................................................................................................... 179

E- İHALE ONAYI VE KESİN TEMİNAT.............................................................................. 180

F- SÖZLEŞME DÜZENLENMESİ VE YER TESLİMİ......................................................... 181

G- ÖN İZİN VERİLMESİ..................................................................................................... 181

H- İRTİFAK HAKKI VE KULLANMA İZNİ SÜRESİ............................................................. 182

I- ÖN İZİN, KULLANMA İZNİ VE İRTİFAK HAKKI BEDELLERİNİN TAHSİLİ.................... 183

J- KULLANMA İZNİ VEYA İRTİFAK HAKKI VERİLEN ARAZİLERDE TESİSİN İŞLETMEYE GEÇMESİNDEN İTİBAREN ALINACAK HASILAT PAYLARI........................................................................................................................ 186

K- SÖZLEŞME DEVRİ........................................................................................................ 188

L- SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİ, SÖLEŞMENİN FESHİ VE İHALELERDEN YASAKLAMA     188

1- Ön İzin Sözleşmesi................................................................................................... 188

2- İrtifak hakkı ve kullanma izni sözleşmesi.............................................................. 189

VI- ÖZELLİK ARZ EDEN YATIRIMLARDA İRTİFAK HAKKI VE KULLANMA İZNİ İŞLEMLERİ  190

A- TURİZM YATIRIMLARI................................................................................................. 190

B- YAP-İŞLET-DEVRET MODELİ ÇERÇEVESİNDE YAPILACAK YATIRIMLAR............. 192

C- ÖZELLEŞTİRME KAPSAMINDAKİ İŞLEMLER ............................................................ 192

D- ENERJİ YATIRIMLARI.................................................................................................. 194

E- PROJEYE DAYALI ORGANİZE HAYVANCILIK AMACIYLA YAPILACAK YATIRIMLAR 196

F- TEKNOLOJİK VEYA JEOTERMAL SERACILIK İLE ORGANİK TARIM AMAÇLI YATIRIMLAR                197

 

DOKUZUNCU BÖLÜM

HAZİNE ARAZİLERİNDE TERSANE YATIRIMI TEŞVİKİ

 

I- GİRİŞ.................................................................................................................................. 199

II- KIYILARDA PLANLAMA VE YAPILAŞMA....................................................................... 200

III- TERSANE YATIRIMI İÇİN BAŞVURU VE DEĞERLENDİRME..................................... 201

A- BAŞVURU İÇİN YATIRIMCILARIN YAPMASI GEREKENLER..................................... 201

B- BAŞVURULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ.................................................................... 203

IV- ÖN İZİN, KULLANMA İZNİ VE İRTİFAK HAKKI İŞLEMLERİ...................................... 204

 

ONUNCU BÖLÜM

KÜLTÜR - TURİZM KORUMA VE GELİŞİM BÖLGELERİ VE TURİZM MERKEZLERİNDE YATIRIMCILARA ARAZİ TAHSİSİ

 

I- GİRİŞ.................................................................................................................................. 207

II- KAMU ARAZİLERİNİN TURİZM YATIRIMINA TAHSİSİ HAKKINDA YÖNETMELİĞE GÖRE UYGULAMAYA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR............................................................................................................................................ 211

A- KAMU TAŞINMAZ MALLARI YÖNÜNDEN................................................................... 211

B- ŞAHIS TAŞINMAZ MALLARI YÖNÜNDEN................................................................... 211

C- KAMU ARAZİLERİNİN GİRİŞİMCİLERE DUYURULMASI........................................... 212

D- BAŞVURULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ.................................................................... 214

III- ÖN İZİN VE KESİN TAHSİS İŞLEMLERİ...................................................................... 216

A- ÖN İZİN İŞLEMLERİ...................................................................................................... 216

B- KESİN TAHSİS ............................................................................................................. 219

C- YAPILARIN TAHSİSİNDE BEDEL ................................................................................ 223

IV- DİĞER TAHSİSLER......................................................................................................... 224

A- BEDELSİZ TAHSİS........................................................................................................ 224

B- EK ALAN TAHSİSİ......................................................................................................... 224

C- KAMU KURULUŞLARINA TAŞINMAZ TAHSİSİ........................................................... 225

D- MEKANİK TESİS HATTI TAHSİSİ................................................................................. 225

V- KAMU ARAZİLERİNİN TAHSİS ŞEKİLLERİ.................................................................. 226

VI- YATIRIMLARIN DENETİMİ VE HAKLARIN SONA ERMESİ......................................... 226

VII- SÖZLEŞMELERİNE AYKIRI DAVRANAN YADA İZİNSİZ İŞLEM GERÇEKLEŞTİREN İRTİFAK HAKKI SAHİBİ TURİZM YATIRIMCILARININ DURUMLARI................................................................................. 227

VIII- MADDEDEN YARARLANACAK OLAN TURİZM YATIRIMCILARI VE İŞLETMECİLER 228

IX- MADDE KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLECEK İZİNSİZ İŞLEMLER VE SÖZLEŞMEYE AYKIRILIKLAR        229

X- MADDEDEN YARARLANACAK OLAN TURİZM YATIRIMCILARI VE İŞLETMECİLERİ HAKKINDA YAPILACAK İŞLEMLER           230

 

ONBİRİNCİ BÖLÜM

KÜLTÜR YATIRIMCI VE GİRİŞİMCİLERİNE YÖNELİK ARSA, ARAZİ VE DİĞER TEŞVİKLER

 

I- GİRİŞ.................................................................................................................................. 234

II- TEŞVİKE KONU OLACAK FAALİYETLER...................................................................... 235

III- KÜLTÜR YATIRIMCI VE GİRİŞİMCİLERİNE SAĞLANAN TEŞVİKLER..................... 236

A- TAŞINMAZ MAL TAHSİSİ............................................................................................. 236

B- DİĞER TEŞVİKLER....................................................................................................... 237

1- Gelir Vergisi Stopajı İndirimi .................................................................................. 237

2- Sigorta Primi İşveren Paylarında İndirim ............................................................. 238

3- Su Bedeli İndirimi ve Enerji Desteği...................................................................... 238

4- Yabancı Uzman Personel ve Sanatçı Çalıştırabilme ............................................ 238

5- Hafta Sonu ve Resmi Tatillerde Faaliyette Bulunabilme..................................... 238

 

ONİKİNCİ BÖLÜM

ENERJİ YATIRIMLARINDA ARSA-ARAZİ TEŞVİK UYGULAMALARI VE YER TEMİNİ İŞLEMLERİ

 

I- GİRİŞ.................................................................................................................................. 239

II- GENEL OLARAK ENERJİ YATIRIMLARINDA LİSANS ALMA VE PİYASAYA GİRİŞ.. 241

III- ENERJİ YATIRIMLARINDA YER TEMİNİ VE İRTİFAK HAKKI İŞLEMLERİ .............. 244

IV- ELEKTRİK PİYASASI...................................................................................................... 245

A- KAMULAŞTIRMA İŞLEMLERİ....................................................................................... 246

B- İRTİFAK HAKKI İŞLEMLERİ.......................................................................................... 247

V- DOĞALGAZ PİYASASI..................................................................................................... 249

A- KAMULAŞTIRMA İŞLEMLERİ....................................................................................... 249

B- İRTİFAK HAKKI İŞLEMLERİ.......................................................................................... 249

VI- PETROL PİYASASI.......................................................................................................... 250

A- KAMULAŞTIRMA İŞLEMLERİ....................................................................................... 251

B- İRTİFAK HAKKI İŞLEMLERİ.......................................................................................... 251

 

ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM

HAZİNEYE AİT ARSA VE ARAZİLERİN DOĞRUDAN SATIŞI

 

I- GİRİŞ.................................................................................................................................. 253

II- HAZİNE TAŞINMAZ MALLARININ HARCA ESAS DEĞERDEN DOĞRUDAN SATIŞI. 254

A- YASAL DÜZENLEME.................................................................................................... 254

B- YASAL DÜZENLEMENİN UYGULANIŞI....................................................................... 254

1- Küçük Sanayi Sitesi İçin Yapılacak Satışlar......................................................... 256

2- Borsa Yerleri İçin Yapılacak Satışlar...................................................................... 256

3- Serbest Bölge ve Teknoloji Geliştirme Bölgeleri İçin Yapılacak Satışlar.......... 257

4- En Az Onmilyon ABD Doları Karşılığı Yeni Türk Lirası Tutarında ve En Az Elli Kişi İstihdam Sağlayacak Yatırımlar İçin Yapılacak Satışlar...................................................................................................................... 257

5- Toplu Konut Üretmek Amacıyla Toplu Konut İdaresi Başkanlığına Yapılacak Satışlar              258

III- HAZİNE TAŞINMAZ MALLARININ RAYİÇ BEDELDEN DOĞRUDAN SATIŞI............ 260

A- YASAL DÜZENLEME.................................................................................................... 260

B- YASAL DÜZENLEMENİN UYGULANIŞI....................................................................... 261

1- Yabancı Devletlere Satış......................................................................................... 261

2- Üzerlerinde Sınırlı Ayni Hak Tesis Edilen Taşınmazların Hak Lehtarlarına Satışı 261

3- Hazinenin Hissedar Olduğu Taşınmazların Diğer Hissedar veya Hissedarlara Satışı  262

4- Köy ve Mezra Yerleşme Alanlarında Kalan Taşınmazların Satışı......................... 263

5- Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununa Göre Kurulan Vakıflara Taşınmaz Satışı             263

6- Kanunla Kurulmuş Kurum ve Kuruluşlar ile Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarına Taşınmaz Satışı  264

7- Tapu Fazlalıklarının Satışı....................................................................................... 264

8- Serbest Bölge Olarak Belirlenen Alanlarda Kalan Taşınmazlarının Satışı......... 264

IV- ÖZELLİK ARZEDEN DOĞRUDAN SATIŞ İŞLEMLERİ................................................. 265

A- VAKIF ÜNİVERSİTELERİNE DOĞRUDAN SATIŞ........................................................ 265

1- Temel Kavramlar....................................................................................................... 265

2- Kanun İle Yapılan Düzenleme................................................................................. 267

3- Yapılan Düzenlemenin Uygulanışı......................................................................... 268

B- ÜZERİNDE SINIRLI AYNİ HAK TESİS EDİLMİŞ HAZİNEYE AİT GAYRİMENKULLERİN DOĞRUDAN SATIŞI    270

C- YASAL DÜZENLEME VE YAPILAN DÜZENLEMENİN UYGULANMASI...................... 270

D- HAZİNE İLE HİSSELİ TAŞINMAZ MALLARDA HAZİNE HİSSESİNİN DOĞRUDAN SATIŞI   272

1- Yasal Düzenleme ..................................................................................................... 273

2- Yasal Düzenlemenin Uygulanışı............................................................................. 274

 

YARARLANILAN KAYNAKLAR............................................................................................. 276

İÇİNDEKİLER

 

BİRİNCİ BÖLÜM

KAVRAM, KAPSAM, HUKUKİ NİTELİK

 

I. KAVRAM İTİBARİYLE “ÇEK”........................................................................................... 25

1. TİCARET VE “ÇEK”....................................................................................................... 25

2. TÜRK HUKUKUNDA “ÇEK” KAVRAMI....................................................................... 26

II. ÇEKİN HUKUKİ NİTELİĞİ................................................................................................... 28

1. GENEL OLARAK........................................................................................................... 28

2. ÇEKİN KIYMETLİ EVRAK NİTELİĞİ........................................................................... 28

3. ÇEKİN EMRE YAZILI SENET NİTELİĞİ..................................................................... 28

4. ÇEKİN HAVALE NİTELİĞİ............................................................................................ 29

5. ÇEKİN ÖDEME ARACI NİTELİĞİ................................................................................ 30

III. ÇEKİN ŞEKİL ŞARTLARI................................................................................................. 30

1. GENEL OLARAK........................................................................................................... 30

1.1. Çek Kelimesi........................................................................................................... 30

1.2. Muayyen Meblağ................................................................................................... 31

1.3. Muhatabın (Ödeyecek Kimsenin) Ad ve Soyadı............................................... 31

1.4. Ödeme Yeri............................................................................................................. 32

1.5. Keşide Günü ve Yeri............................................................................................. 32

1.6. Keşidecinin İmzası................................................................................................. 34

2. 5941 SAYILI ÇEK KANUNU’NDA DÜZENLENEN ŞEKİL ŞARTLARI.................. 35

IV. ÇEK KEŞİDESİNDE ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR............................................... 39

1. İBRAZ SÜRESİ VE İLERİ KEŞİDE TARİHLİ ÇEK...................................................... 39

1.1. İbraz Süresi............................................................................................................ 39

1.2.. İleri Keşide Tarihli Çek......................................................................................... 40

2. KARŞILIK ...................................................................................................................... 42

3. ANLAŞMA...................................................................................................................... 43

 

İKİNCİ BÖLÜM

KARŞILIKSIZLIKDIR İŞLEMİNE SEBEBİYET VERME

 

I. KARŞILIKSIZDIR İŞLEMİNE SEBEBİYET VERMEK FİİLİ............................................... 45

1. GENEL AÇIKLAMALAR............................................................................................... 45

2. TÜRK HUKUKUNDA “KARŞILIKSIZDIR İŞLEMİNE SEBEBİYET VERME SUÇU” 46

3. YENİ ÇEK KANUNU’NA GÖRE “KARŞILIKSIZDIR İŞLEMİNE SEBEBİYET VERME SUÇU”       47

3.1. Genel Olarak........................................................................................................... 47

3.2. Kanuni Unsurları Haiz Tam Bir Çekin Varlığı..................................................... 50

3.3. Çekin Usulüne Uygun Olarak Süresinde İbraz Edilmesi.................................. 54

3.4. Çekin Karşılıksız Olduğunun Tespiti Usulü...................................................... 57

4. KARŞILIKSIZDIR İŞLEMİNE SEBEBİYET VERMEK SUÇU İLE İHLAL EDİLEN VE CEZA İLE KORUNAN HUKUKİ MENFAAT........................................................................................................................................ 59

5. KARŞILIKSIZDIR İŞLEMİNE SEBEBİYET VERMEK SUÇUNUN FAİLİ.................. 60

6. SUÇUN UNSURLARI..................................................................................................... 69

6.1. Genel Açıklamalar.................................................................................................. 69

6.2. Maddi Unsur........................................................................................................... 70

6.3. Manevi Unsur......................................................................................................... 76

7. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ........................................................................ 84

7.1. Teşebbüs................................................................................................................ 84

7.2. İştirak....................................................................................................................... 86

7.3. İçtima....................................................................................................................... 88

 

8. MÜEYYİDE.................................................................................................................... 90

8.1. Adli Para Cezası.................................................................................................... 90

8.2. Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağı.................................................. 101

II. SÖZLEŞMEDEN DOĞAN YÜKÜMLÜLÜK SEBEBİYLE ÖZGÜRLÜĞÜN KISITLANMASI  108

1. GENEL AÇIKLAMALAR............................................................................................. 108

2. KAVRAMSAL İNCELEME.......................................................................................... 109

2.1. “Sözleşme” ve “Yükümlülük” Kavramları........................................................ 110

2.2. “Yükümlülüğün Yerine Getirilememesi” İfadesi.............................................. 111

2.3. “Özgürlüğünden Alıkonulamaz” İfadesi.......................................................... 111

2.4. “Yalnızca” Kelimesi............................................................................................. 112

3. ŞARTLARI.................................................................................................................... 112

3.1. Yükümlülük Bir Sözleşmeden Doğmuş Olmalıdır........................................... 113

3.2. Yükümlülük, İyiniyetle Yerine Getirilememiş Olmalıdır................................... 114

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ÖZEL USUL HÜKÜMLERİ

 

I. SUÇUN KOVUŞTURULMASI (TAKİBİ).......................................................................... 115

II. ETKİN PİŞMANLIK........................................................................................................... 119

III. ERTELEME HALLERİ, ÖNÖDEME, TEBLİĞNAMENİN TEBLİĞİ, UZLAŞTIRMA, SANIĞIN YOKLUĞUNDA YARGILAMA YAPILMASI..................................................................................................................... 120

IV. YETKİLİ ve GÖREVLİ MAHKEME................................................................................. 122

V. ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR................................................................................. 124

1. ASKI MODELİ.............................................................................................................. 124

2. TACİR ÇEKİ-ESNAF ÇEKİ AYRIMI.......................................................................... 128

3. HAMİLİNE ÇEK YAPRAĞI KULLANILMASI ZORUNLULUĞU............................... 132

4. ÇEK KARNELERİNİ İADE ETMEMENİN MÜEYYİDESİNİN OLMAMASI........... 133

5. DİĞER SUÇ VE CEZALAR......................................................................................... 133

SONUÇ.................................................................................................................................. 136

KARŞILAŞTIRMA CETVELİ............................................................................................... 146

DİLEKÇE ÖRNEKLERİ......................................................................................................... 147

ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI............................................................................ 150

YARGITAY KARARLARI.................................................................................................... 162

5941 SAYILI (YENİ) ÇEK KANUNU.................................................................................... 177

3167 SAYILI ÇEKLE ÖDEMELERİN DÜZENLENMESİ VE ÇEK HAMİLLERİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN (MÜLGA)................................................................................................................................................ 191

2010/2 SAYILI ÇEK DEFTERLERİNİN BASKI ŞEKLİNE, BANKALARIN HAMİLE ÖDEMEKLE YÜKÜMLÜ OLDUĞU MİKTAR İLE ÇEK DÜZENLEME VE ÇEK HESABI AÇMA YASAĞI KARARLARININ BİLDİRİLMESİNE VE DUYURULMASINA İLİŞKİN TEBLİĞ................................................................................................................................................ 203

KAYNAKÇA.......................................................................................................................... 211